Amsterdam

Afgelopen week mocht ik Jan van Langen in het zonnetje zetten. Al 25 jaar zet hij zich in voor de vrijwillige hulpdienst in Tuindorp Oostzaan. Ieder jaar beloont Doras (maatschappelijke dienstverlening) jubilerende vrijwilligers met een pluim, een prachtig sieraad. Volledig terecht.

Het lukt Doras om steeds meer vrijwilligers actief te krijgen. En dat is echt prachtig. Deze mensen zetten zich in voor anderen en/of hun omgeving. Die inzet is nuttig en de betrokkenheid van groot belang in een grote stad waar mensen makkelijk kunnen vereenzamen.

Om eerlijk te zijn heb ik er behoorlijk veel  moeite mee als regulier werk verdwijnt en gedaan moet worden door vrijwilligers. Zo had ik, als deelraadslid in de vorige periode, veel moeite met de bezuiniging op de maaltijdbezorging. Vrijwilligers konden die maaltijden wel bezorgen bij mensen voor wie het lastig is zelf een maaltijd klaar te maken. Nu blijkt dat mijn zorgen toen onterecht waren. Vrijwilligers die deze maaltijd brengen nemen de tijd voor een praatje. Ze kunnen veel meer betekenen voor iemand dan een betaald e bezorger die alleen zijn of haar werk doet.

Maar toch vind ik dat vrijwilligerswerk zijn grenzen kent. Onlangs sprak ik Bep Brens. Zij runt, met een aantal andere vrijwilligers,  een ‘sociaal restaurant’, Het Baken, al 30 jaar een begrip in Tuindorp Nieuwendam. Ouderen kunnen daar onder andere drie dagen in de week terecht voor een maaltijd. Bep stopt daar, ondanks gezondheidsproblemen, ongelofelijk veel liefde in. Voor de ouderen is dit een zeer belangrijke voorziening. Ze kunnen hun verhaal kwijt, wat volgens Bep het belangrijkste is aan deze voorziening. Als iemand zich heeft aangemeld maar niet komt opdagen voor het eten, wordt er gebeld, en als er dan geen gehoor hoor is gaat men er op af. Met twee personen, want je weet niet wat je zult aantreffen.

Bep gaf aan dat ze wel eens te maken heeft met ouderen die volgens haar worden mishandeld. Gelukkig is het contact tussen Het Baken en Doras heel goed en kan er doorverwezen worden.  Maar als iemand niet geholpen wil worden is de situatie niet opgelost. Zo gaf een oudere vrouw aan dat ze opnieuw tegen de kast was gelopen. Heel schrijnend, en voor Bep ingrijpend om te zien.

Met de veranderingen in de zorg moeten mensen langer zelfstandig wonen. De buurt en familie moet meer worden ingezet om problemen op te lossen en te voorkomen. Als dit zorgt voor meer betrokkenheid is dat prachtig en waardevol. Maar we moeten oppassen dat we niet te veel vragen van vrijwilligers. Er zijn grenzen. Ik vind niet dat Bep met een slecht gevoel naar huis moet gaan na een dag liefdewerk. Zulke zorgen moet ze met een gerust hart bij de professional kunnen neerleggen.

Ik ben bang dat vrijwilligers in de toekomst, en Bep geeft aan dat dit eigenlijk al twee jaar het geval is,  steeds meer met zware, schrijnende situaties te maken gaan krijgen. En ik ben bang dat vrijwilligers hier straks eerder door afhaken dan zich zullen aanmelden. Vrijwilligers moeten zich kunnen inzetten voor allerlei mooie zaken zoals hulp en ontmoeting in hun omgeving. Maar ze moeten er uiteindelijk wel energie úit halen. Als dat niet meer het geval is, is het een klus voor een professional.

Erna Berends, stadsdeelbestuurder Noord