Amsterdam

Initiatiefvoorstel tegen zakkenvullende managers

Amsterdams geld niet bestemd voor zakkenvullen

Inleiding
In Amsterdam is menig keer gesproken over de beloningen van topmanagers in de stad. Daarbij richtte de discussie in de gemeenteraad zich vaak op de salarissen van de managers van gemeentelijke bedrijven. Steeds meer producten en diensten die van gemeenschapsgeld betaald worden, zijn echter niet afkomstig van gemeentelijke bedrijven. De gemeente moet er echter wel voor zorgen dat ook deze uitgaven maatschappelijk verantwoord zijn. Buitensporige salarissen op kosten van de belastingbetaler horen daar niet bij.

Voor grotere uitgaven van de gemeente vindt vrijwel altijd een aanbesteding plaats. In deze aanbestedingsprocedure kan de overheid eisen stellen. Eisen stellen met betrekking tot de kwaliteit is vanzelfsprekend, maar ook het stellen van eisen voor het beloningsbeleid is hierbij mogelijk. Vooral bij dienstverlenende activiteiten is het niet uit te leggen dat de gemeente Amsterdam dit nog niet doet. Terwijl er altijd meer geld gewenst is om goede zorg te bieden, is het onverantwoord als van dit budget een aantal mensen zich schaamteloos weten te verrijken. Zeker bij dienstverlenende aanbestedingen zoals de Thuiszorg, het Ouderen- en Ziekenvervoer, de Kinderopvang en de Schuldhulpverlening zouden aanbestedingseisen voor het beloningsbeleid niet misstaan.

In de Nota Inkoop en Aanbesteden schrijft de gemeente terecht dat zij de verantwoordelijkheid heeft om het geld op een rechtmatige, effectieve, efficinte en integere wijze te besteden. Te vaak echter blijkt toch dat een deel van dit gemeenschapsgeld gebruikt wordt om mensen te belonen met een salaris dat boven het salaris van de minister-president (nu ongeveer 189 duizend euro) ligt. Deze norm voor een maximaal toelaatbaar salaris in de (semi-)publieke sector is al ruim en staat in schril contrast met het salaris dat menig werknemer verdient. In ieder geval is wel duidelijk dat het niet efficint is als geld dat bestemd is voor zorgverlening gestoken wordt in de Ferrari van een directeur. Toch is dit in de huidige praktijk nog mogelijk. Vandaar dat de SP voorstelt om de aanbestedingsregels op dit punt te verduidelijken.

Thuiszorg toont aan hoe het mis kan gaan
De thuiszorg is n van de sectoren die is aanbesteed en waar de salarissen aan de top buitensporig hoog zijn en niet passend zijn als je ze vergelijkt met de salarissen van de medewerkers en de prestaties.
De thuiszorg is in 2007 aanbesteed. Amsterdam Thuiszorg kreeg in eerste instantie het contract. Een jaar later echter kwam het contract in handen van Cordaan. Sinds 2009 ligt Cordaan flink onder vuur, vanwege de achterblijvende prestaties: clinten werden verwaarloosd, signalen van het personeel genegeerd, ongekwalificeerd personeel werd ingezet, onderbezetting leidde zelfs tot een dodelijk ongeval en verbeteringen bleven uit.

Ondertussen heeft Cordaandirecteur Eelco Damen al meerdere keren zijn excuses aangeboden voor de achterblijvende prestaties van zijn organisatie. Toch blijkt hij er geen moeite mee te hebben om op rekening van gemeente Amsterdam flink zijn eigen zakken te (laten) vullen. Een salaris van bijna 300.000 euro is sowieso volstrekt ongepast en al helemaal gezien de dramatische prestaties van Cordaan.

Hoewel dit gedrag van Cordaan op zichzelf schaamteloos is, kun je het verwachten, zolang managers hiervoor van de opdrachtgever alle ruimte krijgen. En natuurlijk gebeurt dit niet alleen bij Cordaan. Zolang de overheid geen duidelijke maximale beloningsgrens aangeeft, kan dit bij elke aanbesteding gebeuren. Natuurlijk kan je er op hopen dat managers en directieleden durven te korten op hun eigen beloning, maar in de praktijk gebeurt dit maar zelden. En als dit al gebeurt, is dat hoogstens symbolisch. Een voorbeeld hiervan is Cordaandirecteur Damen die in 2009 wel iets minder ging verdienen dan het jaar ervoor, maar nog steeds ruim anderhalf keer het salaris van de minister-president ontvangt.

Bruto-salarissen Raad van Bestuur van Cordaan (exclusief extras zoals auto van zaak)
2006 2007 2008 2009
Damen 238.223 312.941 311.639 293.853
Verwey 167.050 127.154 306.277 261.630
Bartelink-Hoos 215.970 300.069
Darley 307.393 232.593

Aanscherpen Nota Inkopen en Aanbesteden
In de Nota Inkopen en Aanbesteden omschrijft de gemeente haar missie bij de inkoop en het aanbesteden als volgt: Bij het inkopen en aanbesteden worden gemeenschapsgelden ingezet. Daaruit volgt de volgende missie: De Amsterdamse inkoopfunctie ondersteunt het bestuur en de gemeentelijke organisaties om hun strategische doelen te bereiken, door op de leveranciersmarkt meer te kunnen doen met het geld van de burger. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid om deze gelden op een rechtmatige, effectieve, efficinte en integere wijze te besteden. Uitgangspunten zijn een optimale prijs/kwaliteitverhouding, rechtmatigheid, duurzaamheid, goed opdrachtgeverschap, optimalisatie van ketenkosten en samenwerking tussen de verschillende gemeentelijke organisaties.

De SP stelt voor hier het bezoldigingsbeleid als uitgangspunt aan toe te voegen. Nu duidelijk is dat van de bedrijven niet verwacht kan worden dat zij zelfstandig ervoor zorgen dat het gemeenschapsgeld verantwoord en effectief ingezet wordt, moet de gemeente misbruik van belastinggeld zelf voorkomen. Eerder hebben bijvoorbeeld de gemeenten Ridderkerk, Barendrecht en Albrandswaard dit ook gedaan door de Balkenendenorm als selectiecriterium op te nemen bij de aanbesteding van de thuiszorg in 2009.

Voorstel
Als aanvullende aanbestedingscriterium te stellen dat er een gepast bezoldigingsbeleid gevoerd wordt. Dit gepaste bezoldigingsbeleid houdt in dat de Balkenendenorm ook voor deze instellingen dient te gelden.

Laurens Ivens
SP fractie

Amsterdam, 6 augustus 2010