Amsterdam

Alfahulpen en WMO

Schriftelijke vragen van Carlien Boelhouwer d.d. 23 mei 2008 inzake het inzetten van alfahulpen.

Inleiding.

Begin 2008 berichtten de media dat de staatssecretaris het voornemen heeft om de Wet op de maatschappelijke ondersteuning (WMO) per volgend jaar te wijzigen. Een van de wijzigingen betreft het consigne dat zorgaanbieders geen alfahulpen meer mogen inzetten voor huishoudelijke hulp 1. Dat mag vanaf 1 januari 2009 alleen als de clint er zelf om vraagt.

Ondergetekende is blij met deze aangekondigde wijziging: die is een hele verbetering voor zowel clint als werknemer. Op dit moment is deze wijziging nog niet van kracht en worden in Amsterdam alfahulpen ingezet als om zorg in natura is gevraagd, dat is bijvoorbeeld het geval bij Zorgondersteuning Nederland (ZON). Sinds dit jaar wordt het thuiszorgdeel van hun klanten bediend door H plus B Nederland. Alle huishoudelijke hulp1 gendiceerden van deze organisatie krijgen op dit moment alfahulpen terwijl ze oorspronkelijk bij ZON om zorg in natura hebben gevraagd. De clinten hebben over deze verandering een schrijven gehad, maar daarin stond niet vermeld dat de zorg in natura (zo mogelijk) zou worden vervangen door een alfahulp. Bovendien staat in de aan de clinten van ZON verstrekte brochure van H plus B vermeld dat zorg wordt verleend in natura of via een persoonsgebonden budget. Het woord alfahulp staat nergens genoemd.

Vragen.

1. Is het college bekend met dit fenomeen: clint vraagt zorg in natura en krijgt alfahulp?

Antwoord van het college d.d. 28 augustus 2008:
Ja, ons college is hiermee bekend. Een clint kan voor hulp bij het huishouden kiezen uit twee leveringsvormen: (1) Zorg in Natura (ZIN) en (2) Persoonsgebonden Budget (PGB). Als een clint in Amsterdam een indicatie krijgt voor (eenvoudige) huishoudelijke werkzaamheden en kiest voor ZIN dan kan zowel Hbh1 als Hbh2 worden ingezet door de zorgaanbieder. Dit is mede afhankelijk of de clint de regie over de planning van de huishoudelijke activiteiten kan voeren. Wanneer dat laatste het geval is wordt bij Hbh1 ingezet. Het staat de leverancier daarbij vrij om deze zorg door een alfahulp te laten verlenen.

2. Bij welke organisaties die thuiszorg leveren in Amsterdam gebeurt dat nog meer en om hoeveel clinten gaat het dan?

Antwoord:
Van de elf Amsterdamse leveranciers zijn er momenteel zes die Hbh1 aanbieden. De verhouding in Amsterdam tussen Hbh1-Hbh2 is ca. 20-80% op de circa 2 miljoen uur Hbh. Welk percentage van de uren Hbh1 door een alfahulp wordt verricht is onbekend.

Op postbus51.nl trof ik het volgende bericht:
"Een bijzondere vorm van huishoudelijke verzorging is de zogenaamde alfahulp. Alfahulp (of alphahulp) is iets voor u als u bent aangewezen op huishoudelijke zorg en u wilt de uitvoering van die werkzaamheden liever zelf regelen. U bent namelijk zelf de werkgever van de alfahulp. Dit geeft u een grote mate van zelfstandigheid bij het bepalen van werktijden en de uit te voeren werkzaamheden.
De alfahulp doet alleen huishoudelijk werk, en heeft dus geen verzorgende taken. Alfahulp is doorgaans mogelijk voor een beperkt aantal uren en dagen per week. Thuiszorginstellingen kunnen u nader informeren over alfahulp. Zij kunnen ook bemiddelen als u een alfahulp zoekt."

3. Volgens Postbus51 moet de klant, onafhankelijk van wat de indicatie stelt, zelf om een alfahulp vragen, en wordt een en ander (wat krijgt de klant thuis voor soort hulp) niet voor hem/haar besloten door de thuiszorginstelling. Is het college dat met vragenstelster eens?

Antwoord:
Alleen (eenvoudige) schoonmaakwerkzaamheden (Hbh1) kunnen door een alfahulp worden uitgevoerd. De organisatie van het huishouden (Hbh2) en hulp bij een ontregelde huishouding (Hbh2) kunnen niet door een alphahulp uitgevoerd worden. Wanneer een clint een indicatie voor Hbh1 krijgt kan de leverancier ervoor kiezen dit door een alfahulp te laten uitvoeren. Ons College is het niet met vragenstelster eens dat de clint zelf om de alfahulp moet vragen.

4. Is het college het met vragenstelster eens dat klanten die om zorg in natura vragen niet met een alfahulp moeten worden opgescheept?

Antwoord:
Ons College is het niet met vragenstelster eens dat clinten met een alfahulp worden opgescheept. De kwaliteit van Hbh1 - of die nu door een vaste medewerker of een alfahulp wordt verricht - moet aan de kwaliteitscriteria van de gemeente Amsterdam te voldoen. De gemeente Amsterdam heeft de met de overname van Hbh1 van de AWBZ op 1 januari 2007 geen signalen ontvangen dat de levering van de zorg door alfahulpen significant in kwaliteit achterblijft vergeleken met de levering van de zorg door vaste medewerkers van de thuiszorgleverancier. Ons College realiseert zich wel dat met de levering van de zorg door een alfahulp er extra bureaucratische formaliteiten voor de clint zijn gemoeid omdat de clint als werkgever van de alfahulp wordt gezien. Tegelijkertijd heeft de gemeente op dit moment nog geen inzicht wat het standaard leveren van de Hbh1 door vaste medewerkers van de thuiszorgleverancier voor de begroting van de leverancier en daarmee continuteit van de zorg betekent.

5. Zo ja, wat gaat het college doen?

Antwoord:
Zie antwoord vraag 4.

6. Zo nee, kan het college dat uitleggen?

Antwoord:
Binnen de keus van de gemeente Amsterdam om de bestaande dienstverlening voor Hbh met de komst van de Wmo voor de burger te continueren binnen de vastgestelde budgettaire kaders en gezien het ontbreken van significante klachten over de kwaliteit van de door een alfahulp geleverde zorg, is ons College van mening dat er momenteel geen reden is om de uitvoering van Hbh1 in de gemeente Amsterdam te veranderen. Ons College houdt vooralsnog vast aan de uitgangspunten die vanaf het begin bij de invoering van de Wmo gelden: bezuiniging op huishoudelijke hulp is niet aan de orde en de kwaliteit van de geleverde zorg moet voorop staan. Er zijn en worden in Amsterdam ook geen herindicaties verricht als er eenmaal besloten is dat een clint voor huishoudelijke hulp in aanmerking komt.

7. Als het antwoord van het college is: "ik wacht de wijziging in de wet af", kan het college dan uitleggen waarom het voor een uitstel van negen maanden kiest?

Antwoord:
Indien het Rijk of de gemeenteraad het leveren van Hbh1 wil laten uitvoeren door vaste medewerkers zal daar mogelijkerwijs een verhoging van de Wmo begroting tegenover moeten staan. Het is momenteel nog onduidelijk wat het Rijk over een eventuele verhoging van de Wmo begroting gaat beslissen.

DZS zal in het najaar twee acties ondernemen om op een mogelijke beslissing van het Rijk voor te sorteren:
- bij de klachtafhandeling van de leveranciers voor Hbh ook specifieke aandacht voor mogelijke klachten rondom alfahulp schenken;
- een berekening van de meerkosten maken voor het standaard verlenen van Hbh1 door een vaste medewerker van de thuiszorgleverancier in plaats van door een alfahulp.