Amsterdam

De Robin Hood-begroting

De crisis van het kapitalisme raakt Amsterdam flink. De dreun kwam direct hard aan bij de vele mensen en vele Amsterdammers die werkzaam zijn in de financiëe sector, bij de banken of op de beurs. Maar als de financiëe sector – als spil van onze kapitalistische economie – getroffen wordt, treft dit uiteindelijk iedereen. De omzetten van de bedrijven kelderden en de ontslagen gaan nu vallen. Binnen het kapitalisme hangt alles met elkaar samen en als een sneeuwbal gaat rollen, kan dit zo een lawine worden. Deze lawine dreigt nu vele mensen te verpletteren.

De vraag die nu voorligt, is hoe we gaan voorkomen dat Amsterdammers echt buitenspel komen te staan door de crisis. Vrijwel iedereen zal moeten inleveren. Maar niet iedereen kan inleveren, of kan evenveel inleveren. We constateerden al voor deze crisis dat de tweedeling in Amsterdam groeit. De mensen met wie het lange tijd goed is gegaan, kunnen nu makkelijker inleveren dan de mensen met wie het slechter ging. We moeten de kansen van de crisis grijpen en dit moment gebruiken om de tweedeling te lijf te gaan. We pakken van de rijken en geven aan de armen. We moeten nu gaan doen wat Robin Hood eind 12e eeuw deed.

Vier jaar geleden hadden we het in de verkiezingstijd allemaal over de rijen bij de voedselbanken. Die moesten aangepakt worden. In de drie vette jaren van dit college hebben de coalitiepartijen hier geen antwoord op weten te geven. Bij de voedselbanken is het alleen maar drukker geworden, voor de crisis al en nu helemaal. Ik ben benieuwd of in de komende verkiezingscampagne deze collegepartijen weer durven te zeggen dat ze de voedselbank overbodig gaan maken, want dan vraag ik me af waar jullie de afgelopen jaren waren.

Voor de crisis nam de groep langdurig werklozen ook al niet af. Ze werden van re-integratietraject naar re-integratietraject gesleurd, maar zonder resultaat. Voor deze langdurig werklozen is de situatie alleen maar verergerd. Met de komst van de vele nieuwe werklozen is hun perspectief op een baan sterk afgenomen. Zij staan aan de zijlijn in de wetenschap dat ze niet snel aan de bak komen. Het college wil zich wel inzetten om de nieuwe werklozen aan het werk te helpen, maar doet onvoldoende voor de langdurig werklozen. Wij hebben een voorstel voor een Amsterdamse Werkcentrale. Dit plan hadden we voor de crisis al maar is nu des te harder nodig. Heel simpel gesteld: we laten werklozen nuttig werk doen en geven hen minimaal het minimumloon. Dit kunnen we betalen omdat we dan aan hen geen uitkering meer hoeven te verstrekken, we kunnen besparen op de armoedemiddelen en we kunnen fors snijden in de re-integratiegelden. Wat we hiermee winnen: mensen zijn weer aan het werk en doen nuttige dingen voor de stad als toezichthouder, speeltuinbeheerde, verzorger van de openbare ruimte, concirge op school en zo voort.

Dit college komt voor de nieuwe werklozen wel met een slappe variant van onze Werkcentrale, de zogenaamde 'Blijf aan de bal'-banen. Een variant van de participatiebanen, waarbij mensen verplicht worden te gaan werken voor hun uitkering. Maar tegenover een baan hoort toch een eerlijk loon te staan? Deze 'Blijf aan de bal'-banen kosten twee miljoen. Maar dit geld gaat niet naar degenen die gaan werken, maar naar degenen die deze gratis werkers in dienst nemen. Zij krijgen 100 euro per maand om iemand gratis werk te laten verrichten. Dit lijkt meer op slavernij dan op het creren van werkgelegenheid. Dit is een ondermijning van het CAO-stelsel waar wij als SP trots op zijn. De PvdA sloopt landelijk de AOW en lokaal helpen ze het CAO-stelsel om zeep. Juist in deze tijden horen we op te komen voor het sociale stelsel in plaats van dit af te breken.

Wij stellen voor om de geest van Robin Hood door Amsterdam te laten waren. We willen de Werkcentrale, we willen kwijtschelding van lokale belastingen voor kleine ondernemers met een laag inkomen, we willen de grens van het wettelijk sociaal minimum dat recht geeft op gemeentelijke voorzieningen optrekken van 115 naar 120 procent. We willen dat minima gratis een paspoort krijgen. We willen de bijzondere bijstand verruimen. We willen compensatie voor hogere energiekosten. Vorig jaar kregen deze mensen de 50 euro van Bos, dit jaar de 50 euro van Asscher? Ik gun u die eer graag.

We stellen geen Sinterklaasbegroting voor, maar een Robin Hood begroting. We halen het geld waar het zit om het in te zetten waar het nodig is. We brengen de top en de basis van de economie weer in balans door fors te snijden in het programma Topstad. Die ambities heeft het college wel gehaald, terwijl de ambitie om de voedselbank overbodig te maken niet is gehaald. We gaan nu geen geld uitgeven aan het promoten van Amsterdam voor de Olympische Spelen, we snijden in de creatieve topopleidingen, in Investor Development en in de promotie van Amsterdam. En we schrappen de China-Indiadesk. We brengen de economie weer in balans. We verschuilen ons niet meer achter alleen maar de grote beursgenoteerde bedrijven die ons de crisis gebracht hebben, maar gaan opkomen voor de Amsterdamse kracht.

Ook vragen we een bijdrage aan de bezoeker van onze stad. De tarieven voor hotelkamers zijn het afgelopen jaar fors gedaald. En daarmee zijn ook de gemeentelijke inkomsten flink gedaald, aangezien de toeristenbelasting een percentage van de omzet is. Met een extra toeristen-Robin Hood-heffing zorgen we dat de toerist nog steeds fors goedkoper dan vorig jaar onze stad kan bezoeken, maar dat de gemeentekas hier niet onder leidt. We laten niet de Amsterdammers opdraaien voor de mindere inkomsten van het toerisme. Want het geld is hard nodig voor Amsterdam.

Dit is onze uitdaging die wij aan u willen meegeven. In de komende begrotingsbehandelingen zullen wij deze voorstellen herhalen en verdedigen. En dan mag u kiezen: gaan we door op hetzelfde pad alsof er niets is gebeurd of kan deze stad een Robin Hood goed gebruiken?

Broddelwerk
Dan de techniek van deze begroting. Hier zitten nogal wat onzekerheden in. Zo trekt u maar liefst 635 miljoen euro uit voor het Stadsdeelfonds, maar we weten nog helemaal niet wat deze stadsdelen vanaf mei 2010 voor taken hebben. Wellicht verminderen die taken enorm, dan kan de gemeentelijke bijdrage toch ook omlaag? Hoe kunt u nu al zo zeker stellen dat er 635 miljoen nodig is voor onduidelijke taken? Is het geld leidend of de inhoud?

Het is een begroting met weinig grote verrassingen, maar wel duidelijk opgesteld in aanloop naar de verkiezingen. De pijnpunten worden namelijk over de verkiezingen heen getild. Niet om het volgend college hier ruimte voor te geven, maar om zelf goede sier te maken. Want hoe helpen wij een volgend college met het temporiseren van uitgaven aan Artis en de Rode Loper? Volgens mij zit een volgend college helemaal niet te wachten op een dikke rekening van dit college. Datzelfde geldt voor de Noord-Zuidlijn. De inschatting is nu dat er 500 miljoen extra nodig is. Maar dit bedrag zie ik niet gereserveerd staan in de begroting. Ofwel het college probeert een beter beeld neer te zetten dan de realiteit, of dit college verwacht een forse verkiezingsoverwinning van de SP waardoor we alsnog de veel goedkopere Noord-Zuid-metrotram kunnen aanleggen. Wat is uw reden hiervoor?

De stand van zaken is nu onzeker met het oog op de crisis. Wel is duidelijk dat we extra waakzaam en voorzichtig om moeten gaan met de gemeentelijke portemonnee. Het is nog maar de vraag of een uitgave van 5 miljoen voor een Huis voor de Dans op dit moment zo nuttig is. We moeten wel kunnen accepteren dat niet elke wens nu als prioriteit gezien kan worden. Deelt u die mening? En wat gaat u daar mee doen?

Het investeringsfonds is ook nog een onzekerheid. Dit fonds wordt nu flink gevuld. Een deel van het geld van het superdividend Schiphol zit hier nu in. Het uitgangspunt ‘bezit voor bezit’ wordt nu al niet nagekomen en vervangen door ‘bezit voor minder bezit’. Nog voordat er uit het fonds gegrabbeld kan worden, wordt er al geld weggegrabbeld voordat het in de grabbelton komt. Wanneer kunnen we de concrete voorstellen van dit fonds ontvangen? Welke afwegingen gaan er precies gehanteerd worden? Welk kasritme ziet u voor zich? Het geld mag hier volgens de SP niet leidend zijn, maar de inhoud. Het risico met een dergelijk fonds is toch dat het geld een te prominente en leidende rol krijgt. En geld voor speeltjes is er wat de SP betreft nu zeker niet.

De gevolgen van de economische crisis zijn onduidelijk. En bij het opstellen van een begroting maak je altijd een inschatting van de onzekerheden. Maar dat gebeurt hier niet. U geeft alleen aan dat er nog forse ingrepen nodig zijn. En nota bene twee beoogd lijsttrekkers mogen dit in kaart brengen. Dit is onbehoorlijk. Wij moeten nu alle verwachtingen voor 2010 kunnen opschrijven. Waarom kunt u dat niet? Deze crisis is er toch al een tijdje? Of wilt u niet wachten op de kiezer en nu al een nieuw college vormen? De SP wil dat het college alle gevolgen inzichtelijk maakt van de crisis en dit nog doet voordat wij onze slotbeschouwingen hebben. Dan kunnen we een eerlijke start maken in 2010, zonder dat het politieke spel leidend is boven de realiteit.

Zoals u het nu doet in deze begroting is het broddelwerk. Of wij hiermee kunnen instemmen vandaag is dus nog maar de vraag.