Amsterdam

Hun werk is het waard

Aanleiding
Het college wil vanaf 1 januari 2012 de subsidie voor ID- en WIW banen versneld afbouwen. In het verleden zijn er afspraken gemaakt met werkgevers dat het tien procent per jaar zou zijn, maar in de zomervakantie heeft het college besloten in 2012 in 1 klap veertig procent af te bouwen. Organisaties die hun gesubsidieerde medewerkers willen behouden, moeten het verschil bijpassen. Zo'n groot percentage ineens is in de meeste gevallen voor betrokken organisaties financieel onmogelijk en faillissement dreigt.

De huidige gesubsidieerde banen zijn onmisbaar voor de instandhouding van maatschappelijk nuttig werk. Werk dat nuttig is en nodig, zoals concirgewerk, onderhoud kantines, beheer van fietsenstallingen, filmhuismedewerker, klassenassistent, administratief medewerker en niet te vergeten bij vele sportclubs in de stad. Zij zijn vaak al heel lang in dienst, omdat het ze niet lukt om elders regulier betaald werk te vinden en/of omdat de organisatie waar ze werken geen budget genoeg heeft om ze te laten doorstromen naar een reguliere functie binnen het eigen bedrijf.
Amsterdamse basisscholen hebben inmiddels een brandbrief gestuurd naar de gemeente over de versnelde bezuiniging op de gesubsidieerde banen. In het verleden zijn er toezeggingen gedaan door de gemeente dat er overlegd zou worden over afbouwregelingen, maar dit besluit kwam gewoon in de vakantie op de mat vallen. Ze vrezen een grote financiëe strop en zeggen mogelijk zelfs leraren te moeten ontslaan. De scholen kunnen de gesubsidieerde medewerkers namelijk niet op korte termijn ontslaan. Moeten ze dat wel doen, dan dreigt dat juridische en ook financiëe consequenties te hebben.

Door het afbouwen van de gesubsidieerde banen verliezen sportverenigingen hun zeergewaardeerde krachten en zullen een meerdere kunstinstellingen hun deuren moeten sluiten. De verschillende wethouders hebben al aangegeven dat ze niet kunnen uitsluiten dat dit gaat gebeuren. Wethouder Van der Burg liet al weten dat het zeker is dat er geen zwerfkatten meer kunnen worden opgevangen in het dierenasiel Amsterdam Noord/Oostzaan.

Als de raad op 21 september ja zegt tegen dit plan van het college zal zeventig procent van de 1400 Amsterdamse WIW en ID'ers ontslag krijgen volgens de prognose van de wethouder. Daarmee valt definitief het gordijn voor mensen die zich jarenlang hebben ingespannen voor onze stad. En dat is niet terecht en niet nodig. Niet terecht omdat het banen betreft die maatschappelijk nuttig zijn, niet nodig omdat de gemeente andere oplossingen kan verzinnen om deze banen te witten en te behouden voor de stad. De financiering daarvan is een kwestie van politieke wil. Er moet gekozen worden voor extra budget op die plekken waar belangrijke functies dreigen te verdwijnen.

Een korte geschiedenis van de gesubsidieerde banen
In de jaren tachtig en negentig werd bezuinigd op allerlei essentile voorzieningen in wijken, buurten en op scholen. Schoolconcirges, klassenassistenten, buurthuis- en speeltuinbeheerders, toezichthouders in wijken en nog veel meer functies verdwenen.

Het eerste Paarse kabinet (1994-1998) koppelde grote bezuinigingen aan het motto 'werk, werk, werk': op de sociale zekerheid werd bezuinigd en mensen met een uitkering werden aan het werk gezet. In toenemende mate werden allerlei belangrijke publieke taken uitgevoerd door 'Melketiers' - mensen met een gesubsidieerde baan volgens de zogenaamde Melkert-regeling. Uitkeringsgerechtigden gingen zo de gaten opvullen die door bezuinigingen in de sociale sector en bij overheidsdiensten waren gevallen.

Zo werden twee vliegen in n klap geslagen. Uitkeringsgerechtigden werden aan het werk gezet en maatschappelijk belangrijke functies werden goedkoop ingevuld. Een Melketier kreeg minimumloon voor het werk dat vroeger gedaan werd door iemand met een reguliere baan, die volgens CAO-loon werd betaald.

De opvolger van de Melkert banen waren de ID banen. In en Doorstroom banen. De afgelopen jaren is het gemeentelijk beleid erop gericht geweest de ID regeling af te bouwen. En met succes. Inmiddels zijn vele mensen vanuit een gesubsidieerde baan uitgestroomd naar een reguliere functie binnen het eigen bedrijf of daarbuiten. Helaas is dat voor de groep die nu nog een gesubsidieerde baan heeft geen reel toekomstperspectief zo lezen we in het rapport van het college "Werken het doel, participeren de norm." Het college schat in dat 70% ontslagen zal worden en in de WW en later in de bijstand zal belanden. Hoezo is Werken het doel?

Waar werken onze gesubsidieerde medewerkers in de stad?
gemeente 70
welzijn 370
onderwijs 170
zorg 135
kunst /cultuur sector 120
sport 112
stichting werkprojecten 73
Overige 403

Volgens de inschatting van het college zullen er 435 mensen in hun functie kunnen blijven bij hun werkgever en zullen er ruim 1015 mensen op straat komen te staan. De SP kiest ervoor WIW en ID'ers en hun functies te behouden voor de stad. De SP is samen met ID'ers altijd de strijd aangegaan onder de leus 'volwaardig loon voor volwaardig werk'. De SP heeft zich verzet tegen de 'gesubsidieerde uitbuiting' en gepleit voor het omzetten van ID-banen in reguliere banen met een fatsoenlijk CAO-loon en dito arbeidsomstandigheden. Op dat standpunt staan we nog steeds. De SP Amsterdam pleit daarom nu wederom voor het regulier maken van de WIW en ID-banen. De gemeente kan ervoor kiezen om deze functies die van belang zijn voor de stad te behouden en aan de kant te gaan staan van de mensen die ze met zoveel plezier uitvoeren. Dat is een politieke keuze – het verdwijnen van de functies is niet onvermijdelijk. Het regulier maken van de functies betekent een flinke investering, maar daar krijgt de stad ook veel voor terug: het behoud van zeer belangrijke functies in o.a. onderwijs, welzijn, sport, cultuur en buitenruimte. De financiering van het voorstel om deze functies om te zetten in reguliere banen is zoals gezegd een kwestie van politieke wil.

Uiteindelijk is deze oplossing voordeliger dan nu de gesubsidieerde banen afschaffen. Afschaffen betekent dat de WIW en ID'ers uiteindelijk in de bijstand komen, maar ook dat die organisaties die ophouden te bestaan hun andere medewerkers ook zullen moeten ontslaan. Hiervan zal een aanzienlijk deel ook in de bijstand terecht komen, waar nu al een tekort van 8 miljoen op is. De financiering van het voorstel om deze functies om te zetten in reguliere banen is zoals gezegd een kwestie van politieke wil en heeft tijd nodig.

Ons voorstel is dan ook om komend jaar, met alle belanghebbenden, een definitieve oplossing te bedenken voor het regulier maken van de gesubsidieerde banen. Wij willen het komende jaar als overgangsjaar gebruiken en de benodigde financin voor dit overgangsjaar vinden in andere potjes.

Berekening en voorstel 13,4 miljoen vinden!
Het college maakt een inschatting dat 435 medewerkers in dienst kunnen blijven bij hun huidige werkgever als de eigen bijdrage voor loonkostensubsidie en inleenvergoeding wordt verhoogd tot 40%. Het college heeft blijkbaar gegevens waaruit blijkt dat deze werkgevers dit kunnen bekostigen uit hun reguliere middelen en wij zoeken dus een oplossing zoeken voor de resterende ruim 1015 mensen.

Het college heeft zelf al een potje van 2,6 miljoen ingesteld om de meest schrijnende gevallen op te vangen. Dit kan dus worden ingezet om de besparing van 13,4 miljoen te dekken. Rest ons nog 10,8 miljoen wat niet gedekt is. Hieronder onze voorstellen hoe we dit willen oplossen.

Waar gaan we het geld vandaan halen?
Voor de groep van 1450 medewerkers betaalt de gemeente 8,2 miljoen aan Pantar voor de begeleiding. Deze begeleiding is erop gebaseerd dat men uit gaat stromen naar een reguliere baan. Het college geeft echter zelf aan dat voor de grote groep van 1015 medewerkers er geen reel zicht meer is op uitstroom naar een reguliere baan. Dat betekent dat de omschreven begeleiding eigenlijk alleen nog nodig is voor de groep van 435 medewerkers die niet met ontslag bedreigd worden. Vele werkgevers hebben al aangegeven dat zij de begeleiding zelf voor hun rekening willen nemen.

Als we dan uitgaan van een afbouw van de begeleidings medewerkers bij Pantar zal dat neerkomen op tweederde besparing van het begeleidingsbudget van 8,2 miljoen. Ofwel: 5,4 miljoen besparing. Het college heeft hiervan al 2,2 miljoen ingeboekt; rest een bedrag van 3,2 miljoen

In de zorg staan 130 banen op de tocht. De staatsecretaris voor zorg geeft in haar visie op langdurige zorg aan dat er extra geld komt voor medewerkers in de zorg. Het bedrag hiervoor is nog onbekend, maar wellicht kan hiervan een deel worden gebruikt door de instellingen om genoemde medewerkers in dienst te nemen, zodat zij niet eerst mensen moeten ontslaan en vervolgens nieuwe mensen moeten vinden en opleiden.

Stichting werkprojecten Amsterdam biedt werk aan mensen met meervoudige problemen, zoals een detentieverleden, verslaving en sociaal maatschappelijke problemen. De werkzaamheden bestaan uit het toezicht houden en repareren van fietsen. Er worden 11 fietsenstallingen beheerd. Momenteel werken er 148 mensen, van wie er 73 in een gesubsidieerde baan. Als de regeling door zou gaan per 1 januari verliezen niet alleen de gesubsidieerde medewerkers hun baan, maar wellicht ook de niet gesubsidieerde medewerkers. De stad kampt al met een zogeheten fiets parkeerinfarct en de ramp is niet te overzien als deze stallingen zouden moeten sluiten.

Aangezien de activiteiten van het projectbureau voor de Amstelveenlijn zijn stop gezet, betekent dat dat er van de 15 gereserveerde miljoen voor dit project nog 6 miljoen over is volgens de krantenberichten. Vanuit dit budget, voor verkeer en vervoer, moet het mogelijk zijn om de 11 fietsenstallingen van de stichting werkprojecten open te houden het komende jaar. Het gaat dan om 800.000 euro op jaarbasis.

Verdere mogelijkheden tot financiering van de resterende 6,8 miljoen
De gemeente koopt voor ruim 1 miljard jaarlijks in via raamcontracten en aanbestedingen. Met de gemeentelijke social return doelstellingen zou 5% ( 50 miljoen) van de aanneemsom resulteren in 1000 banen ( gemiddeld 50.000 loonkosten op jaarbasis) per jaar.

Dit waren er echter maar 82 vorig jaar (zie onderstaand overzicht), ofwel gekapitaliseerd is dat maar 4,1 miljoen. Dat betekent dat de stad veel geld laat liggen bij de social return doelstellingen.Leveranciers geven aan dat het vaak moeilijk is om geschikte werknemers te vinden voor specifieke functies. (zie verslag social return 2010 hieronder)

In Duitsland kent men het systeem van de zogeheten compensatiebelasting. Als het bedrijven niet lukt aan de sociale voorwaarden te voldoen door het invullen van de afgesproken arbeidsplekken, dan kan het ook worden voldaan middels een geldbedrag.

Als we het klein houden dan blijkt uit bovenstaand schema dat in ieder geval 325 banen niet zijn ingevuld en deze bedrijven daar dus ook geen uitgaven aan hebben. Ofwel: we laten 16,2 miljoen onbenut.

De 6, 8 miljoen die er nog nodig is voor het komende jaar om het gat te dichten voor 1 jaar bedenktijd kan worden ingevuld door bovenstaande bedrijven 25% te laten betalen (4,1 miljoen) als compensatiebelasting variant als er geen geschikte werknemers zijn.Daarnaast kan er nog een bedrag kan worden gevonden door de rest van de aanbestedingen en contracten stevig onder de loep te nemen en bedrijven deze compensatievariant op te leggen. Het genoemde uitstel van de verplichtingen is niet langer noodzakelijk omdat de verplichtingen in euro's kunnen worden voldaan.
Als bedrijven niet kiezen voor deze "compensatiebelasting" variant, maar alsnog mensen in dienst nemen dan is natuurlijk nog mooier, want dat scheelt de gemeente naast uitkeringslasten, ook re-integratietrajecten die dan niet hoeven te worden ingezet.

Daarnaast zullen er nog vele nieuwe contracten worden afgesloten dit jaar en is het realistisch om te denken dat er nog 1 miljoen kan worden opgebracht uit deze compensatiebelasting, danwel 1 miljoen in werkplekken wordt omgezet voor DWI clinten uit trede 4 wat een besparing oplevert op de W middelen.

Tussenstand: nog 1,7 miljoen te gaan. Hoe gaan we die verkrijgen?
1) UWV
Als er 1000 mensen gedurende 1 jaar niet in de WW instromen bij het UWV dan scheelt dat het UWV een uitgavenlast van zeker 20 miljoen euro, inclusief overhead en fte's bij het uwv. Dat zou bij een rente van 5 % het UWV een miljoen op jaarbasis schelen als mensen een jaar later instromen en wellicht is er dan voor velen een oplossing gevonden of hebben een aantal de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.
Het moet mogelijk zijn hierover met het UWV in gesprek te gaan om een financiëe tegemoetkoming te krijgen.

2) Vermindering juridische consequenties
Bij een doorzetten van de plannen zoals ze er nu liggen is er een financieel risico voor de gemeente wat niet onderschat mag worden als 1 van de partijen naar de bestuursrechter zou stappen.

3) Kleine verhoging toeristenbelasting
Door het openhouden van vele culturele instellingen in de stad die het aanbod gevarieerd houden blijft Amsterdam ook aantrekkelijk als culturele stad voor toeristen. Daarom is het niet irreel om ook hieruit een kleine bekostiging bij te dragen.

4) Justitie en reclasseringsgelden
Als er projecten als de fietsenstallingen wegvallen is er minder aanbod voor ex-gedetineerden. Het is dus ook in het belang van justitie om dit soort trajecten te behouden.

5) Dagbestedingplekken
Een aantal projecten heeft al aangegeven om een gratis dagbesteding plek voor jongeren met een beperking aan te bieden op hun project. Per plek scheelt dat de gemeente zeker ongeveer 10.000 euro op jaarbasis wat anders vanuit de WMO moet worden betaald binnenkort.

6) Extra participatieplekken
Er moet ook bekeken worden of het mogelijk is extra participatieplekken te creren voor DWI klanten in de genoemde sectoren.

En als er dan nog een tekort over is kan er altijd een deel van het NUON geld worden gebruikt om dit keer geen banen te scheppen, maar voorlopig te behouden en daarna om te zetten in reguliere banen. Dit sluit goed aan bij het, door de gemeenteraad aangenomen plan, om 5000 banen te creren.

De winst
De winst van dit alles is niet in geld uit te drukken. 1000 mensen behouden hun gewaardeerde werkplek en hun inkomen en worden niet afhankelijk van de bijstand en achter de geraniums gezet. Er zullen geen fietsenstallingen sluiten, buurttheaters dichtgaan, concirges blijven op school, zwerfdieren op straat belanden, sportvelden verloederen etc. Er hoeft geen extra aanspraak gemaakt te worden op de bijstandsgelden en op armoedemiddelen. Vele vrijwilligers plekken en re-integratieplekken zullen behouden blijven in de stad. Amsterdam kan zijn ambitie voor de breedtesport waar blijven maken.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wij vragen de voltallige raad van Amsterdam en het college dan ook om de gesubsidieerde banen niet versneld af te bouwen , maar in een overgangsjaar de mogelijkheden om de banen regulier te maken te onderzoeken.
SP fractie Amsterdam,
16 september 2011