Amsterdam

Notitie: Sociaal bezuinigen op eigen organisatie

Inleiding
Door het Amsterdamse stadsbestuur gaat er fors bezuinigd worden op de eigen organisatie. Dat het stadsbestuur wil bezuinigen op de eigen organisatie is begrijpelijk. Er moet flink in de uitgaven gesneden worden en dan is het verstandig om dit niet alleen af te wentelen op de Amsterdammer en het voorzieningenniveau in de gemeente. Uitstekend dat er nu eindelijk wordt ingezet op efficint werken. In 2010 (toen er nog 'slechts' sprake was van een noodzaak om 208 miljoen op de gemeente te bezuinigen) stelde de SP al voor om 140 miljoen te bezuinigen op efficintie en door kostenbeperkingen.

In de plannen voor 2013 stelt het bestuur voor om jaarlijks 172,5 miljoen te bezuinigen door te besparen op de organisatie van de centrale stad en de stadsdelen. Dit is een flinke opgave, zeker als je je realiseert dat er voor 2011 al een taakstelling was voor 112 miljoen in 2014. Deze ingrijpende bezuinigingen moeten gerealiseerd worden door de nullijn te hanteren voor onder andere ambtenaren, inkoop en subsidies. Dit levert 52,5 miljoen op. Daarnaast moet er 120 miljoen bezuinigd worden middels 'hervormingen' in de eigen organisatie. Op taken die dubbel worden uitgevoerd, bijvoorbeeld omdat alle stadsdelen deze taak uitvoeren, kan bespaard worden, wel 90 miljoen. Het is eigenlijk bijna onvoorstelbaar dat hier niet al veel eerder werk van is gemaakt.

Bezuinigen op de eigen organisatie is dus goed mogelijk, logisch en wenselijk. De SP is echter van mening dat het stadsbestuur onvoldoende heeft gekeken naar de mogelijkheden om deze bezuinigingen eerlijker te bewerkstelligen. Volgens ons is het zeer goed mogelijk om veel te besparen op de eigen organisatie waarbij we de ambtenaren in de laagste schalen ontzien. Volgens de voorstellen van het stadsbestuur zullen er vermoedelijk ongeveer 1500 banen verdwijnen. De SP wil dit niet als doel stellen, maar wil richting een efficinte organisatie. Daarbij denken wij dat het mogelijk is om gedwongen ontslagen grotendeels te voorkomen.

Kleinere salarisverschillen
Iedereen voelt en gaat de grootscheepse rijksbezuinigingen voelen. Maar voor de laagste inkomens zijn de maatregelen relatief zwaarder. Een paar tientjes in de maand is voor het ene huishouden een kapitaal en een andere merkt er weinig van. De nullijn heeft voor alle ambtenaren gevolgen. Maar een koopkrachtdaling is voor de laagste inkomens veel ingrijpender dan voor de hoogste.

In plaats van de nullijn voor alle ambtenaren te hanteren stellen wij voor om solidariteit onder de ambtenaren te organiseren. De laagste inkomens moeten zoveel mogelijk hun koopkracht behouden en daarom krijgen alle ambtenaren tot en met schaal 8 (ongeveer 2.500 bruto per maand, 1750 netto) 2% loonsverhoging in 2013. De (lagere)middeninkomens worden hard geraakt door allerlei maatregelen van de huidige regering van VVD en CDA (met hun gedoogpartners). Deze loonsverhoging compenseren we door de meest verdienende ambtenaren een loonsverlaging van 1% te geven. Vermoedelijk zullen dan alle ambtenaren vanaf salarisschaal 13 (ongeveer 4.600 bruto per maand, 3.000 netto) deze minimale loonsverlaging moeten accepteren. Wij vragen dus solidariteit van de meest verdienende ambtenaren voor de minst verdienende ambtenaren.

Zelf doen wat we zelf kunnen
Een grote kostenpost binnen de gemeentelijke organisatie is de externe inhuur. Taken die worden uitgevoerd middels externe inhuur kosten zo'n 2 a 3 keer meer dan als hetzelfde werk door een ambtenaar uitgevoerd zou worden. Binnen de gemeente Amsterdam is de externe inhuur 10,8%. Oftewel 10,8% van wat er in totaal aan ambtenaren wordt uitgegeven gaat naar externen. Omdat externe inhuur relatief zo duur is valt er hier nog veel te besparen. Wij stellen voor om voor de langere termijn 5% als norm te nemen omdat we hiermee ongeveer 30 miljoen euro kunnen besparen. Dit zal de komende jaren steeds een extra besparing opleveren. Met deze besparing kunnen heel wat ambtenaren hun baan binnen de gemeente behouden.

Het stadsbestuur schrijft in haar plannen dat ze ook de 'Balkenendenorm' (officieel WOPT-norm) strenger voor externe inhuur willen laten gelden. Ze koppelen hier echter nog geen daadkrachtige maatregelen aan. De SP vindt dat binnen de publieke sector nooit meer dan het salaris van een minister betaald dient te worden. Voor gemeenten geldt zelfs het salaris van een wethouder als norm. Als tussenvorm hier naar toe, willen we dat het stadsbestuur geen mensen meer gaat belonen boven de Balkenendenorm zonder hiervoor toestemming van de volksvertegenwoordiging gekregen te hebben.

Binnen de gemeente worden veel onderzoeken gedaan en adviezen gevraagd. Hier besteden de Amsterdammers 19 miljoen euro aan. Sommige onderzoeken zijn ongetwijfeld nuttiger dan de andere. Waar wij kritisch op zijn is de inhuur van allerlei bureaus hiervoor. Wij denken dat er binnen de eigen organisatie vaak genoeg expertise is om zelf adviezen te formuleren en onderzoek te doen. Ambtenaren geven aan dat veel van de onderzoeken ook door hen zelf gedaan kunnen worden. Alleen in de gevallen dat echte specialistische kennis of onafhankelijkheid van de gemeente nodig is, kan een extern adviesbureau nodig zijn. Wij stellen voor om helft van deze kosten te bezuinigen.

Op een aantal plekken binnen de gemeentelijke organisatie zijn momenteel extra mensen nodig. Zo zijn er meer boa's (buitengewone opsporingsambtenaar) nodig. Het stadsbestuur overweegt mensen hiertoe te gaan inhuren om op de drukke momenten in te zetten. Tegelijkertijd zitten er ambtenaren aan de kant wachtend op werk. Het bureau 'Van Werk naar Werk' kan deze mensen begeleiden naar dergelijke functies bij Stadstoezicht. De ambtenaren breiden zo hun vaardigheden uit en worden nuttig ingezet voor de gemeente. Het stadsbestuur kan hiermee verder besparen.

Gedwongen ontslag
Door te besparen op adviesbureaus en externen verminderd het aantal ambtenarenfuncties minder sterk dan waar het stadsbestuur op inzet. Toch zullen er ook met onze voorstellen vermoedelijk ruim 1000 arbeidsplekken bij de gemeente verdwijnen.
Het moet mogelijk zijn om het aantal ambtenaren flink te verminderen met alleen natuurlijk verloop. Tot 2020, heeft het stadsbestuur becijferd, stroomt er 4900 fte uit. Als we een deel van de geplande bezuinigingen op de eigen organisatie vooral richten op de inhuur van buiten moet het zeker mogelijk zijn om gedwongen ontslag te voorkomen. Op deze manier bezuinigen we socialer op ambtenaren. Bovendien kunnen we zo dure ontslagkosten voorkomen. Zo gaan we respectvol met onze mensen om en besparen we de Amsterdammer geld.

Echt op ons zelf bezuinigen
Een groep die bij de voorgestelde bezuinigingen op de eigen organisatie nog volledig buiten schot blijven zijn de bestuurders die deze plannen zelf mogen opstellen en goedkeuren. Wij stellen voor om ook voor ons zelf een flinke taakstellingen te formuleren. We kunnen het tenslotte niet uitleggen aan de ambtenaren die het harde werk moeten doen dat de politici niets hoeven in te leveren.

Op termijn, na de gemeenteraadsverkiezingen in 2014, willen we de kosten voor het stadsbestuur flink beperken. We stellen voor het salaris van de raadsleden te halveren, de vergoeding van de raadsfracties met 30% te verminderen en de kosten van griffie en het college met 25% te verminderen. Onze voorstellen leveren alleen al voor de centrale stad 2,5 miljoen in 2015 op, inclusief de stadsdelen zal wellicht zo’n 10 miljoen hierdoor te bezuinigen zijn. In 2013 willen we hier de helft alvast van realiseren.

Onze voorstellen op een rij:
- Alle ambtenaren tot en met schaal 8 geven we 2% loonsverhoging in 2013, hiervoor vragen we een solidariteitsbijdrage van 1% aan de ambtenaren in de hoogste schalen.
- De norm voor externe inhuur de komende jaren geleidelijk verlagen naar 5% en geen beloningen boven het salaris van een wethouder meer verstrekken.
- Halvering stedelijke uitgaven onderzoek- en adviesbureaus.
- Werkzoekende ex-ambtenaren omscholen naar andere functies
- Gedwongen ontslag waar mogelijk voorkomen.
- Besparen op gemeenteraadsleden, fractieondersteuning, griffie en bestuur.

Laurens Ivens