Amsterdam

Initiatiefvoorstel over de wachtgeldregeling voor raadsleden en wethouders

Voormalig wethouders en gemeenteraadsleden in Amsterdam hebben recht op wachtgeld als hun wethouderschap of raadslidmaatschap beindigd is. De regeling voor wethouders is geregeld in de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (APPA). De regeling voor raadsleden is geregeld in de Gemeentewet, het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden en in de Verordening uitkerings- en pensioenvoorziening voor gemeenteraadsleden.

Historie
In 2004 heeft de SP-fractie een notitie geschreven met als doel de wachtgeldregeling voor ex-raadsleden en ex-wethouders aan te passen. Deze notitie is tot stand gekomen omdat de SP van mening is dat het te gemakkelijk is voor ex-raadsleden en ex-wethouders om (ongevraagd) een (forse) wachtgelduitkering te krijgen, zonder bijbehorende sollicitatieverplichting. In zijn reactie stelde het college dat alleen het voorstel dat een ex-raadslid zijn wachtgeld moet aanvragen wordt overgenomen. De overige voorstellen (waaronder het toepassen van een inkomenstoets, bewijs van inkomensverlies, het opnemen van een sollicitatieverplichting) werden destijds niet overgenomen.

Ophef en initiatieven
Eind vorig jaar ontstond ophef over de hoge wachtgeldverplichtingen die de gemeente Amsterdam heeft aan de uitkeringen aan ex-wethouders, ex-bestuurders van stadsdelen en ex-raadsleden. In ieder geval de oppositiepartijen SP, VVD en D66 hebben verontrust gereageerd op de berichtgeving en aangedrongen op maatregelen. Ook de Rotterdamse PvdA wil de hoge wachtgelduitgaven aan ex-wethouders aanpakken, door hen snel richting een nieuwe baan te krijgen via een sollicitatieplicht. De Tweede Kamerfractie van de SP heeft onlangs zelfs een initiatiefwet gemaakt om de rechten van ex-bestuurders zo veel mogelijk gelijk te trekken met de rechten van overige inwoners zonder betaald werk.

Toenemende wachtgelduitgaven
De stadsdelen buiten beschouwing latend heeft de gemeente in 2007 aan wachtgeld voor ex-wethouders 259.232 euro uitgegeven. Het wachtgeld voor ex-raadsleden bedroeg in dat jaar 34.191 euro. In 2008 zijn de uitgaven aan wachtgeld voor ex-wethouders gestegen tot 324.841 euro. De uitgaven aan wachtgeld voor ex-raadsleden zijn gedaald tot 13.063 euro. De daling van de wachtgelduitgaven aan ex-raadsleden verbaast niet, omdat ex-raadsleden maximaal recht hebben op twee jaar wachtgeld. De nieuwe gemeenteraad is genstalleerd in maart 2006, zodat de wachtgelduitgaven aan ex-raadsleden die in maart 2006 de raad verlieten, in maart 2008 zijn beindigd. De stijging van de wachtgelduitgaven aan ex-wethouders (65.609 euro in n jaar tijd, dat is een toename van 25 procent) baart de SP zorgen.

Verkiezingen 2010
In 2010 zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraad en de deelraden. Na deze verkiezingen zullen de uitgaven aan wachtgeld voor ex-bestuurders (daaronder ook begrepen ex-leden van de dagelijks besturen van de stadsdelen) naar verwachting fors stijgen. De halvering van het aantal stadsdelen zal leiden tot een hoger aantal niet terugkerende bestuurders dan bij de afgelopen verkiezingen het geval is geweest. De SP wil er daarom voor zorgen dat de stijging van deze uitgaven zoveel mogelijk voorkomen of beperkt wordt.

Doel initiatiefvoorstel
Dit initiatiefvoorstel is bedoeld om de maatschappelijke en ook politieke verontwaardiging over de riante wachtgeldregeling en de hoge kosten voor de stad en de stadsdelen om te zetten in een concreet voorstel tot aanpassing van de regeling. Dit moet leiden tot een regeling die beter in de buurt komt van wat tegenwoordig maatschappelijk als normaal of aanvaardbaar wordt gezien en waarbij voor raadsleden en wethouders geen voorkeursposities in stand worden gehouden die voor 'normale' inwoners niet gelden.

Voorstel
Ten eerste stelt de SP voor om voor ex-wethouders en ex-raadsleden een solliciatieverplichting in te stellen. Het is niet meer dan redelijk om van mensen die maandelijks tot vele duizenden euro’s wachtgeld ontvangen te vragen zich in te zetten voor het vinden van een nieuwe betaalde functie. Van 'normale' werklozen die een uitkering genieten, wordt dit immers ook verwacht. Het is niet meer van deze tijd om voor politici een riante uitzondering te maken.

Ten tweede vindt de SP dat de gemeente Amsterdam de hoogte van het wachtgeld voor raadsleden niet hoger moet laten zijn dan wat wettelijk als minimum voorgeschreven wordt. In het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden staat dat ex-politici gedurende het eerste jaar recht hebben op ten hoogste 80 procent van de wedde en gedurende het tweede jaar op ten hoogste 70 procent van de wedde. De Amsterdamse Verordening uitkerings- en pensioenvoorziening voor gemeenteraadsleden bepaalt dat de hoogte van het wachtgeld gedurende de hele periode 80 procent bedraagt. De SP stelt voor de hoogte gedurende het tweede jaar terug te brengen naar 70 procent. Dit percentage sluit bovendien aan bij het percentage dat geldt voor WW-gerechtigden.

Ten derde stelt de SP voor de gemeente Amsterdam zelf een code te laten instellen waarmee wethouders zichzelf beperkingen opleggen. Hierbij kan worden aangesloten bij het voorstel van de Rotterdamse PvdA-wethouder Schrijer. Dit houdt in dat wethouders zichzelf bereid verklaren om bij werkloosheid zelf actief op zoek te gaan naar een andere betaalde functie (sollicitatieplicht) en zich in de tussentijd maatschappelijk nuttig inzetten voor hun gemeente (bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk). Wethouders binden zich zo moreel aan een fatsoenlijke afspraak, die ook geldt voor niet-politici die hun baan kwijtraken en aanspraak maken op een uitkering.

Besluit
De raad van de gemeente Amsterdam besluit:

Het college van burgemeester en wethouders te verzoeken de bovenstaande voorstellen te verwerken in de bestaande verordeningen en regels en een raadsvoorstel terzake aan de raad ter besluitvorming voor te leggen.