Amsterdam

Voorstel diners en feestjes in culturele instellingen

Voorstel van Raadsleden Bruggeman (SP), Alkema en Ten Have (D66), Kircz (AA/dG), De Meij, Mensink (VVD) en Sandelowsky (O.N.)
over Toestaan diners en feestjes in culturele instellingen (Horeca categorie C)
Aan De stadsdeelraad

1. Inleiding
De raad wil toestaan dat een beperkte verscheidenheid aan musea en andere culturele instellingen naast hun hoofdactiviteit gelegenheid biedt voor diners, recepties, feestelijke bijeenkomsten e.d.
Bijzonder kenmerk van deze nevenactiviteit is dat de ruimtelijke betekenis, uitstraling en inrichting van de culturele instelling een element vormt in de nevenactiviteit. Een mooi voorbeeld hiervan - buiten ons stadsdeel - is de verhuur van de 'Nachtwachtzaal' (Eregalerij) in het Rijksmuseum voor zeer bijzondere besloten bijeenkomsten, waarbij drank en maaltijden worden geserveerd.
Een dergelijke functie onderscheidt zich van zalenverhuur. Bij zalenverhuur gaat het om een zelfstandige ruimtelijke functie, met als enige kenmerken gebruik van ruimte en functie van horeca-activiteit.
De nevenactiviteiten waarover deze notitie gaat zijn niettemin aan te merken als horecafunctie. APV, Drank- en Horecawet en Wet Economische delicten zijn in dit geval van toepassing. Rest het stadsdeel nog slechts een planologisch kader te stellen dat genoemde nevenactiviteiten niet uitsluit. Dit wil zeggen dat de bestemmingsplannen van het stadsdeel de mogelijkheid van het gebruik van musea en culturele instellingen voor bijeenkomsten met een horecakarakter als nevenactiviteit niet onmogelijk moeten maken.

2. Probleemstelling
Voor musea en andere culturele instellingen die naast hun hoofdactiviteit gelegenheid willen bieden voor groepsdiners, recepties, feestelijke bijeenkomsten e.d., introduceert het stadsdeel voor wat betreft bestem-mingsplannen de functie Horeca C.
Het Horecabeleidsplan 2008 noemt reeds met name een aantal musea en instellingen waarvan het gebouw een Horeca C-aanduiding moet krijgen. Genoemd zijn 11 locaties: Melkweg, Paradiso, Sugarfactory, De Duif, Amstelkerk, Vakbondsmuseum De Burcht, Museum Werf Het Kromhout, Felix Meritis, De Rode Hoed, Post-hoornkerk en Zuiderkerk.
De raad wil ook een Horeca C-aanduiding voor tenminste 8 andere instellingen, te weten: Museum Ons' Lieve Heer op Solder, Museum het Rembrandthuis, Museum Willet-Holthuyzen, Museum Van Loon, Huis Marseille, Bijbels Museum, Geelvinck-Hinlopen Huis en Six Huis.
Verder zijn genoemd specifieke bedrijven in de sector creatieve economie, zoals Cristofori aan de Prinsengracht dat beschikt over een drietal markante, professioneel gerestaureerde ruimtes die zeer geschikt zijn voor feestelijke en zakelijke ontmoetingen. Ook is Cristofori een officiele trouwlocatie. Voor de locatie van Cristofori staat het bestemmingsplan Westelijke Grachtengordel op dit moment wel een winkel toe, maar geen horeca. Onduidelijk is wat op dit moment de feitelijke hoofdactiviteit is.
Het totaal aantal met name genoemde locaties bedraagt daarmee 20.
Tegelijk is onomstreden dat de functie Horeca C beperkt moet blijven tot instellingen met een bijzondere en hoogwaardige culturele functie, om wildgroei en oneigenlijk gebruik te voorkomen.

3. Oplossingsrichtingen
Voor het regelen van Horeca C staan verschillende wegen open:

a. Introductie van Horeca C als functiecategorie in bestemmingsplannen (bevoegdheid raad).
Concrete locaties krijgen op de plankaart de aanduiding 'Horeca C toegestaan' (bevoegdheid raad). Hiervoor is wijziging van bestemmingsplannen nodig, van zowel voorschriften als plankaarten. Het aantal locaties waar Horeca C is toegestaan is begrensd door het aantal aanduidingen op de plankaart.Het initiatief ligt bij het stadsdeel. De raad bepaalt autonoom welke locaties een Horeca C-aanduiding krijgen. Voor locaties die deze aanduiding niet hebben gekregen kunnen belanghebbenden beroep instellen. Eventueel moet de mogelijkheid bestaan later op aanvraag van belanghebbenden nieuwe locaties voor Horeca C toe te voegen. Bij elke nieuwe aanwijzing van een locatie is dan een wijziging van het plan of een projectbesluit nodig (bevoegdheid raad). De raad kan in het bestemmingsplan een wijzigingsbevoegdheid eventueel ook delegeren aan het dagelijks bestuur. Er worden beleidsregels en criteria gegeven aan de hand waarvan kan worden beoordeeld of ontheffing al dan niet wordt verleend - hetzij het plan al dan niet wordt gewijzigd (bevoegdheid raad).

b. Introductie van Horeca C als functiecategorie in bestemmingsplannen (bevoegdheid raad).
Op de plankaart worden geen concrete locaties aangegeven, maar in de voorschriften wordt een algemene ontheffingsmogelijkheid voor Horeca C opgenomen (bevoegdheid raad). Er worden beleidsregels en criteria gegeven aan de hand waarvan kan worden beoordeeld of ontheffing al dan niet wordt verleend. Hiervoor is eenmalig wijziging van de voorschriften van bestemmingsplannen nodig. Voor een concrete locatie kan vervolgens ontheffing worden verleend (bevoegdheid dagelijks bestuur). Ontheffing kan uitsluitend worden verleend op aanvraag. Het initiatief ligt dus bij belanghebbenden. In beginsel moet voor elk geval dat voldoet aan de criteria ontheffing worden verleend. Het aantal locaties met Horeca C wordt dus slechts begrensd door de reikwijdte van de definitie. Hoe ruimer de definitie, hoe meer Horeca C moet worden toegestaan. Begrenzing is vervolgens echter weer mogelijk door per bestemmingsplan - of eventueel voor het gehele stadsdeel - een maximum aantal te verlenen ontheffingen vast te leggen (bevoegdheid raad).

c. Horeca C wordt niet als afzonderlijke categorie in bestemmingsplannen opgenomen. Voor een concrete locatie kan ontheffing worden verleend (bevoegdheid dagelijks bestuur) volgens artikel 3.23, eerste lid van de Wet ruimtelijke ordening dat als volgt luidt: Artikel 3.23 1. Burgemeester en wethouders kunnen ten behoeve van bij of krachtens algemene maatregel van bestuur aan te geven gevallen ontheffing verlenen van het bestemmingsplan. De raad en het dagelijks bestuur stellen beleidsregels en criteria vast aan de hand waarvan kan worden beoordeeld of ontheffing al dan niet wordt verleend. Ontheffing kan uitsluitend worden verleend op aanvraag. Het initiatief ligt dus bij belanghebbenden.
In beginsel moet voor elk geval dat voldoet aan de criteria ontheffing worden verleend. Het aantal locaties met Horeca C wordt dus slechts begrensd door de reikwijdte van de definitie. Hoe ruimer de definitie, hoe meer Horeca C moet worden toegestaan.

d. Vaststellen van een beheersverordening als bedoeld in artikel 3.38 van de Wet ruimtelijke ordening waarin Horeca C wordt geregeld (bevoegdheid raad).
Deze weg blijft hier verder buiten beschouwing. In al deze varianten kunnen belanghebbenden aan de regeling rechten ontlenen. Wanneer immers aan de criteria wordt voldaan, bestaat recht op een Horeca C-status. In alle gevallen ligt het accent daarom op het vinden van een goede definitie, die het mogelijk maakt onderscheid te maken tussen locaties die wel / niet voor Horeca C gebruikt mogen worden. Hiernaast is tevens een ruimtelijke onderbouwing wenselijk, waarin de behoefte aan Horeca C-locaties een rol speelt.

4. Definieren
Definieren is het maken van onderscheid. De benodigde (nominale, preciserende) definitie is een formule, die eenheden met bepaalde eigenschappen insluit in een verzameling Horeca C, en andere eenheden met andere eigenschappen daarvan uitsluit. Dit doen we door het noemen van een aantal eigenschappen, die samen de kernintensie van het begrip 'Horeca C' vormen: slechts wanneer een eenheid deze eigenschappen bevat, 'is' zij Horeca C.
Tegelijk kan een definitie bewust een zekere intensionele vaagheid hebben. Dit biedt dan weer flexibiliteit bij de uitleg van de definitie - maar wel binnen door de definitie gestelde marges. 5. Vergelijkbare regelgeving Voor bijvoorbeeld winkels en consumentverlenende dienstverlening kent het stadsdeel reeds Beleidsregels voor mengformules (Raadsbesluit 20 juli 2006-5). Ook hier gaat het overigens uitsluitend om planologisch beleid: het bij bestemmingsplannen planologisch mogelijk maken van horeca als nevenactiviteit.
De raadsvoordracht gaf hier de volgende definitie: Er is sprake van een mengformule wanneer in een winkel of in consumentverzorgende dienstverlening (dat wil zeggen: een kantoor met een publieksfuncties of baliefunctie zoals een reisbureau of een internet-gelegenheid) tegen betaling etenswaren en/of dranken worden verstrekt voor gebruik ter plaatse, in een zaak die geen (planologische) hoofdbestemming horeca heeft. Het karakter van deze mengformule is anders dan die wordt beoogd voor de musea en andere culturele instellingen. Niettemin bevatten de Beleidsregels voor mengformules een aantal elementen die ook bruikbaar zijn voor Beleidsregels Horeca C, te weten: de mengformule wordt mogelijk gemaakt door middel van een ontheffing (destijds nog een vrijstelling op het bestemmingsplan volgens artikel 19); de activiteit moet bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit, het karakter en de gevarieerdheid van het aanbod in de omgeving, en mag geen afbreuk doen aan de functiemenging en het woon- en leefklimaat.

6. Voorstel voor een definitie
Analoog zou ook 'Horeca C' kunnen worden geregeld. Hiervoor zijn dan beleidsregels met criteria nodig. In deze beleidsregels kan meteen de definitie van eenheden die voor Horeca C in aanmerking komen (de kernintensie) zijn 'verpakt'. Tegelijkertijd kan met een zekere intensionele vaagheid het bestuur voor zichzelf beoordelingsruimte en beoordelingsvrijheid scheppen. Daarmee is een zekere flexibele toepassing (maar binnen de marges) mogelijk. De beleidsregel zou dan bijvoorbeeld als volgt kunnen luiden: Aanwijzing, ontheffing of wijziging voor Horeca C kan en mag worden verleend: uitsluitend op gronden die op de plankaart mede of uitsluitend zijn bestemd voor openbare en bijzondere voorzieningen of bedrijven; in samenhang met en onder voorwaarde van feitelijk hoofdgebruik van een gebouw als museum, culturele instelling of bedrijf van creatieve economie; uitsluitend ten behoeve van horeca-activiteiten a. als nevenactiviteit en b. bij bijeenkomsten die passen in en bij de missie en het profiel van het museum, de instelling of het bedrijf; voor wat betreft musea uitsluitend indien het museum als zodanig is erkend door middel van inschrijving in het Museumregister van de Stichting Het Nederlands Museumregister; indien de activiteit bijdraagt aan een verbetering van de kwaliteit, het karakter en de gevarieerdheid van het aanbod in de omgeving, en geen afbreuk doet aan de functiemenging en het woon- en leefklimaat.
De werking 'eindigt' van rechtswege zodra het hoofdgebruik niet langer museum, culturele instelling of bedrijf van creatieve economie is. 7. Reactie van de heer Buisman De heer J.A.W. Buisman, voorzitter van het bestuur van de Geelvinck Hinlopen Huis Stichting, heeft op 2 februari 2009 op persoonlijke titel een reactie gegeven op bovenstaande definitie. Zijn reactie ligt voor u ter inzage op de fractiekamer. De heer Buisman ondersteunt inschrijving in het Museumregister van de Stichting Het Nederlands Museumregister als criterium. Daarnaast stelt hij voor de activiteit die als Horeca C wordt aangemerkt voor wat betreft de musea te omschrijven als: Museale Ontvangsten en Evenementen: a. een gecaterd ontvangst of evenement b. buiten de publieke opening van het museum (of afgesloten van het reguliere museumpubliek) c. in een of meerdere toonzalen van het museum d. voor een bezoekersgroep die er waarde aan hecht dat het bewuste ontvangst of evenement in het museum plaatsvindt (i.c. inherent is de definitie van "museum"). Voorts stelt de heer Buisman voor onderscheid te maken tussen musea en specifieke (kerk)gebouwen.

8. Ruimtelijke onderbouwing
De aanwijzing en ontheffings- of wijzigingsmogelijkheid dient voorts te worden onderbouwd met een ruimtelijk kader, waarin de behoefte aan Horeca C-locaties een rol speelt, en dat als volgt kan luiden: Er bestaat in het stadsdeel een maatschappelijke en economische behoefte aan locaties voor diners voor grote gezelschappen, recepties, feestelijke bijeenkomsten e.d. De reguliere horeca kan onvoldoende in deze behoefte voorzien. Gezelschappen zijn daar meestal wel welkom, maar moeten veelal de aanwezigheid van andere gasten dulden. Daarbij bestaat in het stadsdeel een behoefte in groepsverband te dineren of feesten op locaties met een bijzonder cultureel karakter waarin de reguliere horeca niet voorziet. De feitelijke situatie toont aan dat in deze bijzondere behoefte kan worden voorzien door middel van maximaal 25 (of eventueel bijvoorbeeld 50 of een ander aantal) locaties binnen het gehele stadsdeel.
Uitgaande van dit maximum kan eventueel ook nog per afzonderlijk bestemmingsplan een maximum aantal toegestane eenheden Horeca C worden vastgelegd.

9. Verdere procedure
- De raad wijzigt bestemmingsplannen met gebieden waar Horeca C wenselijk is door het toevoegen van een begripsbepaling (definitie) voor Horeca C, het aanduiden van locaties waar Horeca C wordt toegestaan en het opnemen van een ontheffings- of wijzigingsmogelijkheid voor Horeca C. Hierbij wordt per plan, en daarbinnen eventueel per gebied, een maximaal aantal toegestane Horeca Clocaties vastgesteld. Ontheffingen of wijzigingen voor nieuwe gevallen zijn mogelijk met toepassing van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening (binnenplanse ontheffing door het dagelijks bestuur of wijzigingsbevoegdheid gedele-geerd aan het dagelijks bestuur). Alternatieve mogelijkheid is Horeca C - en de ontheffingsmogelijkheid daarvoor - niet opnemen in bestemmingsplannen. Ontheffingen kunnen dan worden verleend met toepassing van artikel 3.23 van de Wet ruimtelijke ordening (buitenplanse ontheffing). Deze mogelijkheid kan ook worden toegepast als tijdelijke oplossing zolang de bestemmingsplannen nog niet zijn aangepast.
- De raad stelt beleidsregels vast voor het verlenen van ontheffing of wijziging. - Belanghebbenden dienen, voor zover nodig, aanvragen in voor ontheffing of wijziging.
- Het dagelijks bestuur wijzigt, of verleent ontheffingen, volgens de beleidsregels en tot het vastgestelde maximum aantal. Voorstel

Wij stellen de raad voor te besluiten:
1. in te stemmen met de in paragraaf 6 genoemde definitie voor Horeca C.
2. in te stemmen met de in paragraaf 8 gegeven ruimtelijke onderbouwing.
3. het dagelijks bestuur uit te nodigen de raad voorstellen te doen zoals beschreven in paragraaf 9 en 4. te zijner tijd grenzen en beleidsregels vast te stellen voor het toestaan van Horeca C.