Amsterdam

Voorstel universiteitsbibliotheek aan het Rokin

Voorstel van raadsleden Coumou (GroenLinks), Bruggeman (SP) en Alkema (D66)
Over Universiteitsbibiotheek aan het Rokin
Aan De stadsdeelraad

De Universiteitsbibliotheek aan het Rokin: verbetering van de stad en redding van monumenten
Het afgeven van de monumentenvergunning voor twee Rijksmonumenten op het BG-terrein is een voorlopig sluitstuk van een al meer dan 10 jaar slepend dilemma. De ambities van de universiteit zijn, qua omvang, meer in overeenstemming gebracht met de stedenbouwkundige mogelijkheden van het gebied, en de architectuur van de schetsen van Cruz en Ortiz is bepaald terughoudend te noemen. Het stadsdeel heeft grote invloed op de planvorming uitgeoefend om de schade voor de monumentale stad zo beperkt mogelijk te houden.

Dit neemt niet weg dat belangrijke dilemmas blijven bestaan. Het stadsdeel geeft het groene licht aan de sloop van twee Rijksmonumenten. Het stadsdeel geeft de hovenstructuur van het BG-terrein op, terwijl het stadsdeel zélf deze structuur als belangrijkste kenmerk van het gebied heeft aangemerkt. In eerdere overwegingen oordeelde het stadsdeel in meerderheid, dat de belangen van de UvA zwaarder wogen dan de belangen van monumenten en stedenbouwkundige structuur. Alternatieven, zoals de Bazel en de Slijkstraat, werden door de UvA afgewezen.

Ook vanuit den Haag komt er scherpe kritiek op de plannen. De nieuwbouw zorgt volgens minister Plasterk van cultuur voor de monumentale aantasting van dit gebied. Volgens Plasterk vormt het Binnengasthuisterrein al eeuwen een en relatief afgezonderd gebied binnen de stedelijke grachten- en wallenstructuur van de historische kern van Amsterdam.

De reden om deze problematiek wederom op de agenda te zetten is het vrijkomen van Fortis aan het Rokin. In de wensenlijst voor 1012 staat dat de Fortis Bank aan het Rokin een prestigieus warenhuis moet worden. Veel voor de hand liggender is het de Fortis Bank en haar randgebouwen te bestemmen voor de UB-plannen van de UvA. Formidabele warenhuizen hebben wij al in de vorm van de Bijenkorf, V&D en diverse Hemas, terwijl het koopkrachtiger publiek nog altijd bij Metz en de vele kleinere winkels kan shoppen. Ook zit het economisch tij bepaald niet mee. De aantrekkingskracht van Amsterdam zal het eerder moeten hebben van de upgrade van Rokin, Damrak, Kalverstraat en Nieuwendijk, en ligt veel meer in de nieuwe creatieve en economische dynamiek van het 1012 gebied. Daarnaast is de veiligheid en leefbaarheid in de Nes en het aanpalend gebied van Dam en Rokin een belangrijk item. Een UB met een avondopenstelling tot 24.00 of 1.00 uur s avonds zorgt voor veel meer reuring in de late uurtjes dan een warenhuis. Als er onder in het gebouw nog enkele winkels komen, draagt dit ook bij de levendigheid van dit gebied.

Het roze marmeren gebouw van de Fortis Bank heeft ruim 20.000 m2, en daar komen de aanpalende gebouwen nog eens bij. De UvA had behoefte aan een kleine 20.000 m2 voor de UB. Qua ruimte kan het dus. De plek is goed zichtbaar, en het gebouw is geen monument een uitstekende mogelijkheid voor de Universiteit om de UB representatief en zichtbaar vorm te geven. De grote parkeergarage, die op het Rokin aangelegd gaat worden, is een garantie voor de bereikbaarheid. De afstand tot de Bijzondere Collecties en het Allard Pierson Museum op de Oude Turfmarkt is nauwelijks groter dan bij vestiging op het BG-terrein. Het Rokin is op loopafstand van de Oudemanhuispoort.

Voor de UvA, en voor de deelraad, heeft deze mogelijkheid grote voordelen. In plaats van jarenlang slepende procedures met onzekere afloop kan de UvA iets doen waar de hele binnenstad blij van wordt. De UvA en de deelraad zijn dan niet de slopers van waardevol erfgoed, maar bewijzen zich als hoeders ervan. De UvA zal veel sneller aan de gang kunnen, terwijl het BG-terrein traject op jarenlang maatschappelijk verzet kan rekenen en de verhoudingen tussen monumentenzorgers, universiteit en deelraad voor decennia zal verzieken.