Amsterdam

Algemene Beschouwingen bij de Voorjaarsnotitie 2008

Voorzitter, Noorderlingen op de publieke tribune, leden van de raad en het Dagelijks Bestuur,

De SP-fractie kan zich in een groot deel van de voorjaarsnota prima vinden. Het reanimeren van de economische kansenzones, prima idee, buurtmeesters in de buurten die dat nodig hebben, ook goed. Ook de komst van een alternatieve en bijzondere cultuuruiting als het Centrum Robodock zien wij wel zitten, zeker als dit centrum aantoont van maatschappelijk nut voor het stadsdeel te zijn. Ook is er een goede eerste stap gezet in de oplossing van ergernis nummer 1 in dit stadsdeel, het vuilnisprobleem. Er komen extra milieuagenten, ze worden weliswaar nog uit incidenteel geld betaald, maar wij zijn ervan overtuigd gezien de opmerkingen in de handhavingsnota onlangs, dat die uiteindelijk structureel in de begroting worden opgenomen.

Maar er zijn ook kanttekeningen te plaatsen bij de voorjaarsnota. Ten eerste maken wij ons zorgen over de hoeveelheid personeel die het stadsdeel er weer bij wil halen: projectleiders, kwartiermakers, de eerder genoemde buurtmeesters. Vorig jaar kregen we het boekje 'zo werkt Amsterdam' thuis, waarin staat dat Noord 704 mensen in dienst heeft. Worden die nieuwe mensen hierbij opgeteld? Of haalt u ook mensen uit de bestaande organisatie voor die nieuwe functies? Hoe weegt u dat af?

Waar wij zeker niet enthousiast over zijn is de uitbreiding van het budget van Miss Noordje van 25.000 naar 50.000 euro dit jaar. Wat onze fractie betreft, gaat dat gewoon niet door. Miss Noordje is best een leuk initiatief en het heeft vast ook wel enig nut voor Noord, maar een halve ton voor de professionalisering ervan, nee. Die 25.000 euro extra kunnen we echt beter gebruiken. Mocht u miss Noordje nou toch extra geld willen geven, dan heb ik nog een goede tip voor u: betaal haar uit het budget voor de promotiecampagne voor Noord.

Ook een erg moeilijk punt voor ons in de notitie is het tijdelijk theater. Een tijdelijk theater van 1,6 miljoen euro, waarvoor we nu al vast 7 ton zouden uittrekken, dan komen er toch een aantal kritische vragen bij een mens op, en zeker bij een raadslid.

Ten eerste over de manier waarop we dit als raad en bestuur aanpakken. De raad legde een jaar geleden een motie bij het bestuur neer, dat maakt op grond daarvan een in onze ogen behoorlijk prijzig en dus potentieel controversieel voorstel van en propt het in de voorjaarsnotitie. Uiteraard komen er vragen over in de commissie middelen, waarna een notitie volgt, pas zo'n twee weken geleden, waarin zo veel informatie staat dat we er eigenlijk een debat op zich over zouden moeten houden. Mijn fractie vindt het heel moeilijk om op basis van de informatie in de notitie een besluit te nemen van 7 ton. Daar moet gewoon nog eens rustig over gesproken worden, op een moment dat duidelijker is wat er echt allemaal mogelijk is, wat de exploitatiekosten en -opbrengsten zijn, of er subsidie komt, of theatergezelschappen oren hebben naar zo'n theater, hoe lang zo'n theater precies zal blijven staan en hoe, misschien wel het belangrijkste, hoe veel we van de 1,6 miljoen investering die wordt gevraagd uiteindelijk gaan terugzien in een permanent theater.

De SP-fractie stelt daarom voor het DB eerst verder te laten onderzoeken wat mogelijk is, met een helderder plan te komen, voordat de raad de wethouder 7 ton meegeeft om ook echt met het project te beginnen. Wat ons betreft kan het geld best op een veilige plank blijven liggen in afwachting van dat plan. Wij hechten er wel ook aan eerst een grondig debat te houden over dat 'heldere plan' van het bestuur. Daartoe dienen wij een motie in.

Een punt dat minder belicht is in de nota is de situatie van de sportverenigingen in Noord. Het DB pakt gelukkig wel het ergste achterstallig onderhoud op, maar er is nog een ander probleem: een deel van de clubs in ons stadsdeel kampt om verscheidene redenen met een huurschuld voor de accommodaties waar zij gebruik van maken. Bij sommige clubs drukt dat die schuld inmiddels zo op de begroting dat de clubs geen geld over hebben voor andere belangrijke zaken.

De SP vindt sport belangrijk, sport is gezond en sport kan verbroederen. Maar daarvoor zijn wel financieel gezonde sportclubs nodig. Om dat te bereiken, stellen wij voor de betaling van de huurschulden voor drie jaar te bevriezen voor verenigingen met een schuld van meer dan 10.000 euro, uiteraard wel onder een aantal voorwaarden. Zo moeten de clubs volledige inzage van de boeken geven en een sluitende begroting voor de komende jaren kunnen presenteren Wij dienen hiertoe samen met PvdA en VVD een motie in.

En dan voorzitter, iets anders. Het is, zoals u weet, niet mijn gewoonte om bij de behandeling van de Voorjaarsnota een algemene beschouwing te houden. Eens per jaar, bij de begroting, vindt mijn fractie voldoende. Maar het verloop van de sloop- en nieuwbouwoperatie in Noord baart ons op dit moment zo veel zorgen, en de reacties van de deelraad en het Dagelijks Bestuur op de verhalen van mijn fractiegenote Erna Berends hierover, zijn zo lauw en mager, dat ik vandaag de dubbele spreektijd wil gebruiken om hier toch nog eens over uit te weiden.

Voorzitter, vorige maand besloot een verbijsterend grote meerderheid van deze raad tot de sloop van nog eens tweehonderd woningen in Nieuwendam-Noord. Dat betekent nog eens tweehonderd gezinnen op drift de komende jaren, naast de twaalfhonderd die al moesten verkassen in deze wijk en de in totaal 2400 die de dupe zijn van de sloopwoede in dit stadsdeel deze jaren. Mijn fractie heeft geen geldige reden gehoord voor de sloop van die huizen. De staat van de blokken is goed en als jullie ze hadden laten staan, had dat juist bijgedragen aan de gemengde wijk die we daar allemaal willen hebben. Want er worden nieuwe duurdere huizen omheen gebouwd, dus met die gemengde wijk was het wel goed gekomen.

Maar de corporatie vond het beter ze te slopen en daar heeft zij, in onze ogen, maar n reden voor: geld. Dat is immers het enige waar corporaties voor in beweging komen dezer dagen. De corporaties krijgen naar hun zin te weinig huur binnen voor de huizen in de Banne en Nieuwendam-Noord. Sloop- en nieuwbouwoperaties leveren hen daarentegen veel geld op: aan de ene kant omdat ze nieuwe projecten kunnen ontwikkelen met dure huur- en koophuizen erin. Aan de andere kant omdat ze hiermee een manier hebben gevonden om de huren te harmoniseren: de te herhuisvesten mensen gaan in geen geval dezelfde huur betalen als in hun oude huis. Interessant hierbij op te merken is dat de bewoners de huurverhoging overigens niet helemaal alleen hoeven op te hoesten. Voor een deel betalen u en ik er namelijk aan mee: veel mensen hebben na herhuisvesting immers een hogere huurtoeslag nodig en die wordt betaald van uit belastinggeld. Deze raad en dit DB helpt dus mee aan de verrijking van de corporaties. Dat is niet iets om trots op te zijn, denken wij.

Vooral niet omdat de corporaties ver gaan om hun doel te bereiken. Op een bijeenkomst van bewoners van de Dijkmanshuizenstraat zei een medewerker van een corporatie glashard dat we rekening moesten houden met Parijse toestanden als er niet zou worden gesloopt. De bewoners reageerden ontzet en daarna boos. En ik was geschokt. Want het is toch schokkend dat corporaties het nodig vinden om mensen bang te maken met het beeld van rellen in Noord om hun zin door te kunnen drijven. Rellen zoals in Parijs dreigen niet en hebben nooit gedreigd in Nieuwendam-Noord of de Banne. Ja er wonen mensen met minder geld en met minder toekomstperspectief dan de mensen aan de Nieuwendammerdijk. En ja, sommige blokken zien er niet florissant uit. Maar is dat de schuld van de mensen die er wonen, en nog belangrijker, worden zij geholpen door de sloop van hun huizen, levert dat banen voor hen op?

U kent ze vast wel, de blokken aan de Schepenlaan, groen uitgeslagen, afbladderende verf, de gemailleerde vlaggen op de zijkant roestig, de struiken groeien op het dak. Iedereen zegt: logisch dat ze dat slopen. Maar het is een logica die de corporaties zelf creren, je laat de boel verrotten om van je onrendabele rommel af te komen. We worden hier gepiepeld.

Maar dat is niet alles, de corporaties zetten mensen in de te slopen blokken onder druk vervangende huizen te accepteren, ook als de mensen ze niet geschikt vinden. Ik hoorde het verhaal van een kwieke 82-jarige vrouw die een driekamerwoning heeft, maar te horen kreeg dat ze ook wel met een tweekamerappartement toe kon op haar leeftijd. Of iemand die in de schuldsanering zit en te horen krijgt dat hij gezien zijn financiëe situatie beter een kleiner huis kan nemen nu. Dat gebeurt hier in Noord, onder onze ogen.

Dit heeft niks meer te maken met volkshuisvesting. Dit is niet gericht op het verzorgen van onderdak voor iedere Nederlander. Als dat wel zo was, dan sloopten we hier geen 2400 sociale huurwoningen terwijl de wachttijd op zo'n woning in Noord alleen al op acht jaar ligt. Een bewoner van de Dijkmanshuizenstraat vroeg waar hij een betaalbare nieuwbouwwoning kon vinden op korte termijn. Als hij dan toch van zijn vertrouwde stek moest vertrekken, dan graag naar een nieuwe woning. Antwoord van het stadsdeel: begin 2009 zijn er veertig sociale huurwoningen klaar op Buikslotermeerplein. Meer is er niet. Elzenhagen is nog niet af en te duur, Overhoeks is nog niet af en weinig sociale huur, Bongerd te duur, Banne veel te weinig af op dit moment.

Voorzitter, ik kan hier nog uren over praten en dat zullen wij als fractie ook zeker nog doen de komende maanden. Maar ik vind het tijd voor wat conclusies. De SP is de kwaadste niet, wij zijn niet overal tegen. Maar we zijn het wel zat en met ons een heleboel Noorderlingen. Op de markt horen wij maar twee klachten: wanneer halen ze het vuilnis nou eens op en laten ze ook nog huizen overeind staan of moet alles plat?

Wij zijn voor gemengde wijken, we moeten voorkomen dat er getto's ontstaan in Noord. Sloop kan daar een middel toe zijn, maar niet het wegvagen van hele wijken en gemeenschappen. Daarmee bouwt u geen gemeenschapszin of betrokkenheid bij een wijk op, want iedereen moet weg en er kunnen er maar weinig terugkeren, want sociale huur is er beperkt en de koophuizen zijn niet te betalen.

De SP wil een aantal dingen, waarvan een deel in moties is gevat:
- De huizen rond de Amstelmeerschool zijn wat ons betreft de laatste die de komende jaren tegen de vlakte gaan. Dit stadsdeel mag de corporaties vanaf vandaag vertellen dat de tijd van slopen is afgelopen en de tijd van onderhoud is aangebroken.
- Er wordt een heel serieuze blik geworpen op de fasering van de sloop en nieuwbouw. In onze ogen loopt de boel onherroepelijk vast als de sloop wordt doorgezet terwijl er momenteel heel langzaam wordt gebouwd: wij eisen eerst bouwen, dan slopen.
- Voorkom huurharmonisatie, laat mensen niet dubbel de dupe worden van je sloopwoede. Ze raken hun huis al kwijt en dan moeten ze ook nog meer betalen voor hun nieuwe huis. Ga in overleg met de corporaties over een vriendelijker overgangsregeling.
- Stel een bemiddelaar aan bij het stadsdeel of bij het wijksteunpunt wonen die overzicht houdt op de herhuisvesting en de verschillende betrokken partijen kan aanspreken. Corporaties hebben belangen, het OGA wordt vaak ingezet, maar dat heeft nauwelijks een beeld van de huizen die vrij zijn in Noord en behandelt bewoners grof, begrijpen wij uit verhalen.

Voorzitter, het Dagelijks Bestuur profileert zich als sociaal en slagvaardig. Dat is het bij tijd en wijle zeker, maar dit sloopbeleid is een groeiende smet op zijn blazoen. Ik hoop dat ik met mijn verhaal iets heb losgemaakt wat de wethouders en overigens ook de raadsleden brengt tot een socialere opstelling als het gaat om sloop en bouw.