Amsterdam

De cijfers van wethouder Aboutaleb over uitkeringsfraude bij dak-en thuislozen zijn uiterst omstreden. Dat zegt SP-raadslid Sadet Karabulut. Zolang massale fraude niet kan worden aangetoond, zijn het spookcijfers.

De afgelopen week heeft wethouder Aboutaleb nieuwe cijfers over uitkeringsfraude bekend gemaakt. Na de omstreden huisbezoeken van wethouder Aboutaleb, worden nu struikbezoeken afgelegd bij dak- en thuislozen om de 'woonsituatie' te controleren. De eerste resultaten zouden volgens de gemeente Amsterdam uitwijzen dat dak- en thuislozen massaal frauderen met uitkeringsgelden. Bij navraag blijken deze cijfers echter niet verifieerbaar. Het zouden dus spookcijfers genoemd kunnen worden. Ook eerder dit jaar schermde Aboutaleb met cijfers na kritiek op de huisbezoeken. Toen was het verhaal dat de huisbezoeken 45 miljoen aan uitkeringsgeld hadden opgeleverd. Na vragen uit de gemeenteraad bleek dit bedrag aanzienlijk lager te liggen. Maar het beeld van de frauderende uitkeringsgerechtigde was inmiddels bestendigd. Het doel heiligt de middelen waarmee de onzorgvuldige uitvoering van huisbezoeken werd gerechtvaardigd.

Onlangs is de wethouder op dit punt teruggefloten door de bestuursrechter. Hij stelde een uitkeringsgerechtigde wiens uitkering na een huisbezoek was gestopt in het gelijk. De rechter is van mening dat een overheidsinstantie niet zonder enige aanleiding een onaangekondigd huisbezoek mag afleggen. De rechter geeft in de uitspraak ook aan dat onzorgvuldig is gehandeld en niet is voldaan aan de informatieplicht. Aboutaleb negeert deze kant van de zaak en spreekt alleen schande over het feit dat de persoon in kwestie (waarbij ook hasj in de woning is aangetroffen), zijn uitkering mag behouden. Voorop gesteld dat misbruik van gemeenschapsgeld met de harde hand bestreden moet worden, ligt de zaak anders dan nu wordt voorgesteld. Wie er de uitspraak op naslaat zal dat ook direct erkennen. Het valt niet te ontkennen dat bij deze man een hoeveelheid hasj is aangetroffen maar er is nog niet bewezen dat het een dealer is. Waar het om gaat is dat de ambtenaren onzorgvuldig hebben gehandeld en de overheid heeft verzuimd te voldoen aan de informatieplicht. De wethouder gaat niet op deze punten maar geeft aan aangetast te zijn in zijn rechtsgevoel. Blijkbaar druist het onrechtmatig verkrijgen van bewijs niet in tegen het rechtsgevoel van de wethouder.

De vraag die deze gang van zaken oproept is hoe zorgvuldig met de zeer kwetsbare groep van 1200 dak- en thuislozen is omgegaan. Vast staat dat in de brochure die voor deze groep is gedrukt een grove fout staat. Hoewel de regel is dat mensen met een bestaande uitkering een huisbezoek mogen weigeren, staat in de brochure vermeld dat de uitkering bij weigering van een struikbezoek zal worden beindigd. Hiermee wordt men wederom verkeerd ingelicht. Dit alles druist blijkbaar ook niet in tegen het rechtsgevoel van Aboutaleb.

In de gemeenteraad maakt de SP zich sterk voor verbetering van de wijze waarop huisbezoeken worden afgelegd. De SP is niet tegen onaangekondigde huisbezoeken, mits er aanwijzingen voor fraude zijn. Een punt waar de bestuursrechter de SP gelijk in geeft. In juli heeft de wethouder beterschap toegezegd. Na twee interpellaties en een vernietigend rapport van de ombudsman moest het College toch wel toegeven dat de informatievoorziening en werkwijze niet op orde waren. Het gevolg van deze aanpak is dat er inmiddels 16.000 uitkeringsgerechtigden en nu ook nog eens de dak- en thuislozen zonder enige rechtsbescherming zijn geconfronteerd met onaangekondigd huisbezoeken. Dat de wethouder zijn zaakjes niet op orde heeft blijkt uit de spookcijfers en de folders die verstrekt worden met onjuiste informatie over de meest basale rechten van burgers.

Kern van het verhaal is dat de wethouder, die inbreuk maakt op de privacy om misbruik van gemeenschapsgeld te voorkomen, zich net zo goed heeft te houden aan regels. De gemeente Amsterdam is hier lange tijd onzorgvuldig mee omgegaan. In dergelijke gevallen alles doen onder het mom van 'pionieren' is een bewijs van onbehoorlijk bestuur. Het College kan die tijd en energie beter steken in het creren van meer opvangplekken voor de honderden dak- en thuislozen in Amsterdam.