Amsterdam

Notitie jeugdwerkloosheid

Denk aan de toekomst: help en houd jongeren aan het werk

Het werkloosheidcijfer voor Amsterdammers tot 27 jaar loopt als gevolg van de recessie sinds december 2008 weer op.
Uit een onlangs verschenen rapport van de FNV blijkt dat het komende jaar alleen al in Amsterdam 4.000 jongeren hun baan zullen verliezen en in 2010 waarschijnlijk twee keer zo veel. Dat is niet alleen heel zorgelijk voor die jongeren, maar ook voor de stad Amsterdam. Want als de economie aantrekt, zijn zij weer keihard nodig. Maar is de schade nog te herstellen als je jaren op de bank hebt gezeten zonder uitzicht op een baantje? Heb je dan de moed niet al verloren of ben je de competenties die je op school had verworven niet kwijtgeraakt tegen die tijd?
Om te voorkomen dat een periode van werkloosheid uitzichtloosheid tot gevolg heeft, moeten jongeren betrokken blijven bij de arbeidsmarkt door scholing of werk. Daartoe moeten extra maatregelen voor jongeren getroffen worden.

De maatregelen die tot nu toe zijn voorgesteld
De PvdA fractie heeft recentelijk voorstellen ingediend om de dreigende jeugdwerkloosheid en schooluitval aan te pakken.
Zij spreken bijvoorbeeld over een vernieuwde aanpak om de jongeren die niet bij de jongerenloketten bekend zijn in beeld te krijgen. De SP heeft bij de begroting van 2009 in een motie die door de raad is aangenomen hierom gevraagd en is dan ook blij met de steun van de PvdA voor het aanpakken van deze problematiek.
Ook stelt de PvdA fractie voor dat er een loket komt voor ondernemers waar zij alle informatie en hulp kunnen krijgen als zij jongeren een stage of werkplek willen bieden. Dit kunnen wij van harte ondersteunen.
Het College heeft extra geld vrijgemaakt om jongeren langer op school te houden.
De SP fractie doet hieronder voorstellen om deze ambities nog meer handen en voeten te geven.

Stageplaatsen
Minder werk betekent minder stage- en leerwerkplekken, ook in Amsterdam. Door de recessie dreigt een groot tekort van 150.000 stageplaatsen in Nederland, waardoor ook schoolgaande jongeren klem komen te zitten. Voortijdige schooluitval en de jeugdwerkloosheid zullen hierdoor stijgen. Dat in een tijd dat juist extra aandacht besteedt moet worden aan jongeren die net aan hun traject richting werk beginnen. We moeten de huidige leerlingen van de MBO's aan stage- en leerwerkplekken helpen, anders zitten we later met een onvoldoende opgeleide generatie die tussen wal en schip valt.

Voorstellen:
- Zet extra vakmentoren in die de werkgever op de stageplekken extra kan begeleiden. Vakmentoren zijn (ex) werknemers die de bedrijven door en door kennen. Omdat de vakmentor uit dezelfde wereld komt als het bedrijf waar de leerling stage loopt, kweekt hij goodwill bij het bedrijf en kan hij mensen vaak bewegen de leerling een kans te geven. Dankzij het grote netwerk van de vakmentor, weet hij eveneens snel weer een nieuwe stageplaats te regelen wanneer dat nodig is.
- Geef kleine werkgevers een bonus voor het goed begeleiden van leerlingen, zodat ze sneller geneigd zijn jongeren een stage- of leerwerkplek te bieden.
- Onderzoek de mogelijkheid om aanbieders van stageplaatsen een korting op gemeentelijke lasten te geven. Dit stond in het college akkoord, maar is nog niet uitgevoerd.
- Compenseer werkgevers die jongeren een werkplek bieden voor de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) niveaus 1 en 2. Hiervoor kan een regeling worden getroffen, als jongeren aantoonbaar veel begeleiding nodig hebben of beschikken over te weinig arbeidscapaciteit.
- Bied kleine werkgevers extra ondersteuning en een financiëe tegemoetkoming als zij zich bijscholen tot erkend leerwerkmeester voor de BBL en BOL (beroepsopleidende leerweg) niveau 1 en 2.
- Laat bij alle aanbestedingen en subsidies vanaf 1 juli 2009 vastleggen hoe veel stage- en leerwerkplekken de opdrachtnemer moet verzorgen voor Amsterdammers tot 27 jaar.

Jonge arbeidsgehandicapten
Werkgevers nemen nog steeds te weinig jong gehandicapten, Wajongeren, aan. De overheid zou daarin het goede voorbeeld moeten geven. De raad heeft een amendement aangenomen dat het mogelijk maakt om vanaf 2009 gemeentelijke diensten te controleren op de hoeveelheid arbeidsgehandicapten die zij in dienst hebben. Daarnaast is in april 2008 de notitie 'Een goede Zaak over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen' vastgesteld door de raad, waarin staat dat gemeente en gemeentelijke diensten 5 procent arbeidsgehandicapten in dienst moeten hebben. Om te voorkomen dat jong gehandicapten tot 27 jaar het slachtoffer worden van de krapte op de arbeidsmarkt moeten we als gemeente nu de daad bij het woord voegen. Een effect bij grote werkloosheid is dat je voor een laaggeschoolde functie een hogere startkwalificatie nodig hebt om aangenomen te worden. Jong gehandicapten komen dan helemaal niet meer aan de slag.

Voorstel:
- Maak werk van de 5% regeling binnen de gemeentelijke diensten door het opzetten van een bestand met portfolio’s van Wajongeren die op zoek zijn naar werk bij Vacature Service Amsterdam. Verplicht alle gemeentelijke diensten en instellingen om eerst binnen dat bestand te kijken naar mogelijke kandidaten voor een functie voordat zij mogen adverteren of de vacature op de site van de gemeente of VSA mogen zetten.

Uitbreiding taken Regionale Meld- en Cordinatiefunctie (RMC)
Leerplicht Plus helpt jongeren tot 23 jaar die niet meer onder de leerplichtwet vallen een bruikbaar diploma te halen. Scholen zijn verplicht om verzuim van niet-leerplichtige jongeren tot 23 jaar te melden op grond van de Regionale Meld- en Cordinatiefunctie (RMC). Deze informatie komt dan terecht bij Leerplicht Plus. Als het verzuim leidt tot schooluitschrijving benadert Leerplicht Plus de jongeren schriftelijk. De jongeren moeten dan via een vragenlijst laten weten wat ze doen. Leerplicht Plus helpt bij het zoeken naar andere mogelijkheden en verwijst naar de juiste instanties. Als er niet gereageerd wordt op de brief van Leerplicht Plus, dan schakelt Leerplicht Plus de Lokale Trajectbegeleiding in. De lokale trajectbegeleiders bezoeken de jongeren thuis en begeleiden bij het oplossen van problemen en bij het weer naar school of aan het werk gaan. Leerplicht Plus werkt nauw samen met het Jongerenloket.

Een grote groep jongeren in Amsterdam valt echter niet onder de RMC of Leerplicht Plus. Het gaat dan om de jongeren die niet kwalificatieplichtig zijn. Dit zijn alle jongeren uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs (1462 jongeren) en het Praktijkonderwijs (1526 jongeren). Als zij geen Wajong-uitkering hebben, en dat geldt voor een groot aantal, zijn zij vaak bij niemand meer in beeld. Hopelijk melden zij zich bij het jongerenloket. We weten echter ook, uit de cijfers van DWI, dat veel jongeren zich na een eerste afspraak bij het jongerenloket niet meer melden voor een tweede afspraak (zie motie SP bij begroting 2009).

Voorstel:
- Breid de taken van de RMC uit tot het volgen van alle jongeren tot 23 jaar of zij nu wel of niet volgens de wet kwalificatieplichtig zijn.

Uitbreiding Meeting Points Amsterdam
Enkele jaren geleden zijn de Meeting Points Amsterdam (MPA) gentroduceerd als de link tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. Leerlingen komen via de Meeting Points in aanraking met echte werksituaties en leren de regionale samenleving kennen. De jongeren uit het VMBO komen op deze manier door werkopdrachten met het bedrijfsleven en de buurt in aanraking en leren spelenderwijs op de werkplek.

Voorstellen:
- Zet recent ontslagen medewerkers uit bedrijven weer in diezelfde bedrijven in om jongeren te begeleiden de levensechte projecten van Meeting Point uit te voeren. Zo slaan we 2 vliegen in een klap: De jongeren worden goed begeleid op de werkplek en de ex-medewerker kan zijn ervaringen en beroepstrots overbrengen op de jongere. We zouden ook gepensioneerde medewerkers kunnen inzetten om dit soort van jongeren verder te begeleiden.
- Breid de Meeting Points uit zodat zij op alle VMBO en MBO scholen opgezet kunnen worden.
- Stimuleer de stadsdelen en de bedrijven in Amsterdam om klusjes en opdrachten uit te besteden bij een Meeting Point. Dit mag meewegen als voorwaarde in het kader van de vast te stellen regels voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen van de gemeente Amsterdam.

Herinvoering Jeugdwerk garantieplan voor Amsterdam
Voor jongeren die werkloos zijn, maar wel al gewerkt hebben moet er een baangarantie komen zoals we die in het verleden kenden in het jeugdwerk garantieplan. Jongeren met voldoende scholing en werkethos moeten we gedurende n of twee jaar, tegen het wettelijk minimumloon, een baan geven als zij dit willen. Op deze manier houden zij een arbeidsritme en een inkomen op minimumloonniveau. Dit past binnen de doelstelling van het College om van werk naar werk te begeleiden en ook binnen een nieuw activerend armoedebeleid. Deze jongeren houden dan werk en tegelijkertijd zorgen we dat nuttig werk gedaan wordt en hebben we de tijd om ze naar een andere functie te begeleiden.

Voorstel:
- Richt een werkcentrale in voor alle jongeren tot 27 jaar die hun baan kwijt raken, maar die wel al werkervaring hebben en voldoende scholing en die op deze manier niet werkloos thuis komen te zitten of in een armoedeval raken.

Aanpak van schooluitval op VMBO en MBO
Het gaat niet goed op het VMBO en MBO, vooral niet in grote steden zoals
Amsterdam. Uitvalpercentages van meer dan 30 procent op MBO's zijn eerder regel dan uitzondering. Dit kan verschillende redenen hebben. Leerlingen maken een bewuste keuze om de school te verlaten en te gaan werken omdat de school niet voldoende inspeelt op behoeftes of omdat ze de verkeerde studiekeuze hebben gemaakt. Er zijn ook leerlingen voor wie het MBO-1 en 2 niveau te hoog gegrepen is.

Van de voortijdige schoolverlaters op Amsterdamse MBO's bestaat de grootste groep (40-60%) uit zogenoemde 'overbelaste' leerlingen. Dit zijn leerlingen die te maken hebben met een opeenstapeling van problemen, uiteenlopend van beperkte vaardigheden en gedragsproblemen, tot een gebroken gezin, chronische armoede, schulden, verslaving, gebrekkige huisvesting in een kwetsbare buurt, criminaliteit in de directe omgeving en zo voort. Voor deze jongeren wordt op een gegeven moment de complexiteit van hun problematiek te groot; het vergt zoveel van hun incasseringsvermogen dat het ze teveel wordt en ze de school verlaten.

Het aantal overbelaste leerlingen is de afgelopen jaren behoorlijk gestegen. Dit legt grote druk op het onderwijs, bijvoorbeeld op (V)MBO leraren die deze leerlingen samen met 'normale' leerlingen in de klas hebben. Het uitvallen van deze leerlingen is niet alleen steeds opnieuw een individueel drama, maar ook een drama voor het beroepsonderwijs in Nederland en in Amsterdam. Het is onacceptabel dat ruim een derde van deze leerlingen zonder verdere scholing op een arbeidsmarkt terechtkomt waar kennis en opleiding steeds belangrijker worden. In onze huidige economie zijn deze vroegtijdig schoolverlaters in veel gevallen bij voorbaat al kansloos. Om deze problemen op te lossen stelt de SP urgente maatregelen voor.

Voorstellen:
- Zet vakscholen met ruimte voor extra begeleiding en zorg, zogenoemde plusscholen, op voor leerlingen die het MBO-1 en 2 niveau niet aankunnen of dreigen uit te vallen. Hiervoor zouden een aantal VSO- en VMBO-scholen moeten worden ondersteund om snel en waar mogelijk gezamenlijk een aantal plusscholen te realiseren met extra ondersteuning vanuit de gemeente.
- Verhoog de leeftijdsgrens van 23 jaar naar 27 jaar voor toetreding tot het MBO. Op die manier hebben leerlingen die de school hebben verlaten om te gaan werken en geld te verdienen, altijd de mogelijkheid later terug te keren om zich alsnog verder te scholen.