Amsterdam

Notitie MeeSPraak

Inleiding

De continuteit van de politieke deelname van burgers moet gewaarborgd worden. In tegenstelling tot het algemene beeld van de onbetrokken burger, zijn er ook vandaag de dag wel degelijk vele mensen die zich betrokken voelen bij en zich inzetten voor kleine en
grote beslissingen. Wanneer een plan wordt voorgelegd organiseren zij zich in actiegroepen, belangenbehartiging en comits Maar, omdat er maar een kort moment van inspraak is, ontbinden deze groepen zich meestal al weer snel. De weg komt er toch of hun voorstel wordt niet aangenomen en de burgers gaan weer teleurgesteld naar huis. Dit geeft hun een gevoel dat zij constant in gevecht zijn met een afstandelijke, niet luisterende, overheid in plaats van dat er wordt samengewerkt en de overheid de uitdrukking is van een brede discussie tussen alle betrokkenen en hun belangen serieus worden genomen. De uitkomst van de huidige inspraak leidt vaak tot het gevoel dat er niet geluisterd wordt. Hierdoor is de kans groot dat in principe betrokken burgers voortaan niet meer zichtbaar actief worden. Hun gevoel van betrokkenheid zal zich wellicht gaan vertalen in rancune in plaats van burgerdeelname. Pas als een nieuwe traditie wordt opgebouwd van onmiddellijke betrokkenheid bij planvorming, vormgeven aan vergezichten en totale inzichtelijkheid in de soms tegenstrijdige belangen bestaat de kans dat men weer geloof in eigen kracht en creativiteit krijgt. De langdurige processen rond de Bomen op het Amstelveld of de toekomst van het De Pintohuis zijn schoolvoorbeelden van hoe het niet moet.

Als er meer democratische structuren worden opgebouwd, zal zich een sociaal netwerk vormen dat niet alleen actief is op dat korte moment van inspraak maar ook later een rol kan spelen en de uitvoering en de in gebruikneming. Een sociaal netwerk dat is opgebouwd tijdens de planvorming van bijvoorbeeld het herinrichten van een straat, kan een rol spelen in het beheer van de nieuw aangelegde speeltuin. In plaats van inspraak moet er overgegaan worden op beheer. Straatbeheer, wijkbeheer, stadsbeheer. Er moet continuteit in de betrokkenheid komen en een gevoel ontstaan dat men bezig is met een collectieve activiteit.

Van wettelijk naar wenselijk

Veel onderwerpen die door de deelraad worden behandeld hebben een directe invloed op de leefomgeving van de burgers van het stadsdeel. Vaak wordt er door de deelraad of het dagelijks bestuur al bedacht wat er moet gebeuren, vervolgens komen de ambtenaren met een plan. Hierna volgen informatie- en inspraakavonden. Deze avonden worden niet altijd goed bezocht, veel mensen hebben het idee dat er toch niets meer aan te doen is. Soms zijn de plannen van projectontwikkelaars al zo ver gevorderd dat de 'point of no return' al bereikt is. Ook komt het voor dat het voor de bewoners onduidelijk is waar de inspraak over gaat. Soms gaat het om een
klein deel van het uiteindelijke plan en is er geen ruimte voor vragen en opmerkingen die hier net buiten vallen. Veel ongemakken rondom de inspraak, voor zowel raad en bestuur als voor burgers, kunnen voorkomen worden door vroegere inspraak. Hoe eerder in het proces de burger betrokken wordt, hoe meer invloed deze kan uitoefenen. De betrokkenheid van de bewoners is wenselijk voor zowel raad als bestuur, daarom is het goed om verder te kijken dan alleen de wettelijke inspraak.

Buurtbudgetten

Een manier, waardoor er meer burgers betrokken kunnen worden bij bepaalde projecten, is het instellen van buurtbudgetten. Hierdoor verandert de inspraak in meespraak. In verschillende gemeenten wordt hier al mee gewerkt. Dit principe houdt in dat de bewoners van een buurt een bepaalde hoeveelheid geld tot hun beschikking krijgen waarmee een project vorm gegeven moet worden. De mensen maken, in overleg met de ambtenaren, zelf een plan. De SP denkt dat de deelraad en het bestuur door te experimenteren met een buurtbudget dichter bij de bewoners zal komen te staan.

Door het buurtbudget ontstaat er een concrete manier om mensen te betrekken bij hun leefomgeving. Hierdoor worden mensen bewust van het feit dat ze onderdeel zijn van een maatschappelijk weefsel. Wanneer mensen zich bewust worden van hun leefomgeving, zullen
ze ook beseffen dat het niet alleen om hun eigen belang gaat. In plaats daarvan worden ook de belangen van anderen onderkend. En de verschillende belangen kunnen dan tegen elkaar afgewogen worden.

Om het buurtbudget tot een succes te maken zullen er regels moeten worden opgesteld. Er zal vastgelegd moeten worden waar de verantwoordelijkheden liggen van de verschillende betrokken partijen; de bewoners van de buurt, de deelraad, het dagelijks bestuur en de ambtenaren. Er moet vastgesteld worden hoe hoog de buurtbudgetten zullen worden. Zeker in de beginfase zal een projectmatige aanpak wenselijk zijn. Er zal in het begin gexperimenteerd moeten worden om tot de beste aanpak te komen.

De participatie van burgers komt niet vanzelf tot stand. De wijkraden en bewonerscommissies kunnen een belangrijke rol spelen bij het in contact komen met de bewoners van een buurt. Een ambtenaar die verantwoordelijk is voor het gehele meespraakproces zal de werkelijke betrokkenheid van de bewoners moeten waarborgen.

Conclusie

Door meespraak goed te organiseren wordt de betrokkenheid van de bewoners vergroot en zal het vertrouwen in de raad en het bestuur toenemen. De SP verzoekt het dagelijks bestuur om dit voorstel tot meespraak uit te voeren.

N. Duijndam, F. Icke, V. Alexandrova, M. Ler