Amsterdam

Beschouwing bij de Staat van de Stad 2010

Rechtse wind
Terwijl ons land op de rand van een diepe afgrond staat voor velen, bespreken wij de staat van de stad. Veel mensen dreigen over de rand te vallen van wat we als fatsoenlijk betitelen. De sociale stad Amsterdam moet duidelijk tegenwicht bieden aan de rechtse wind uit Den Haag om op te komen voor onze inwoners. Deze begroting is hier duidelijk niet voor gemaakt. "Dit is een begroting waarbij een blije corpsbal zijn vingers zal aflikken." Maar ook een begroting die de polarisatie van de afgelopen jaren niet aanpakt.

Afgelopen weekend bleek dat bijna de helft van de homo's in deze stad niet openlijk zijn geaardheid durft te uiten. Slachtoffers van een uitkering worden gemaakt tot een soort daders die profiteren. Mensen staan vol schaamte in de steeds verder groeiende rijen bij de voedselbank. En de vele kinderen in armoede zijn duidelijk niet verworden tot 'kinderen eerst'.

We zien dat gelovigen door steeds meer mensen met de nek aangekeken worden. En we zien dat mensen die zorg nodig hebben steeds meer gesoleerd raken. De tolerantie van onze stad blinkt steeds minder. De dreigende komst van het meest rechtse kabinet uit de Nederlandse geschiedenis zal deze polarisatie laten exploderen. Met wat voor antwoord hierop gaat het stadsbestuur komen? Amsterdam is te divers, kleurrijk en dichtbevolkt om de kneveling door een rechts kabinet zomaar te doorstaan.

Duidelijk is nu al dat er vanuit Den Haag fors gesneden wordt in de inburgering en de kinderopvang. Ik heb al menig Amsterdams politicus horen zeggen wat voor schande dat is, maar waarom zie ik daar niets over in deze begroting? Waar Den Haag steken laat vallen, springen wij er toch in? Wij laten onze Amsterdammers toch niet in de steek? Ook de Rijksbezuinigingen op de zorg vangen wij niet op, maar geven we slechts door. Daar hoorde ik wethouder Asscher onlangs over zeggen dat "het is alsof mensen die de pech hebben dat ze zorg nodig hebben, alsof die dat expres doen. En daar mis ik het fatsoen." Waarom moet ik dit fatsoen dan ook in deze begroting missen?

Regressie
De budgettaire uitdagingen van de stad maken het noodzakelijk om ook weer eens fris tegen de stad aan te kijken. De frisse blik van dit college krijgt gestalte in een hervormingsagenda. Een agenda waarbij we weer constateren dat een gezamenlijke aanpak van veiligheid gewenst is. Maar ook een agenda waarbij Amsterdam lijkt af te rekenen met het minimumloon. Ontvangers van een uitkering moeten van de gemeente vrijwilligerswerk gaan doen. Vrijwillig aan het werk moeten, kan natuurlijk helemaal niet. Maar volgens de gemeente moeten de klanten wat terugdoen voor hun uitkering, door te werken, ook als er geen werk is. Werken met behoud van een uitkering wordt de nieuwe norm. Een grote sector van zogenaamd vrijwilligerswerk zal ontstaan waar de mensen niet werken voor het minimumloon, maar voor de uitkeringsnorm. Deze hervormingsagenda is een agenda die ons sociale stelsel decennia terugwerpt. Een regelrechte ondermijning van het minimumloon. Dit is geen hervormingsagenda, dit is regressie. Een progressieve stad onwaardig.

Ambtenaren
De komende jaren zal er fors bezuinigd worden, vooral op de eigen ambtenaren. Een fikse opgave, die alleen maar geloofwaardig uitgevoerd kan worden als de politici ook echt in eigen vlees durven te snijden. Opvallend genoeg krijgen we vanuit de nieuwe regering enige hulp bij het schrappen van de ambtenaren, door de stadsdelen op te heffen. Dit hoort natuurlijk met stip op nummer 1 te komen staan in de echte hervormingsagenda.

Sociaal
Forse klappen zullen de komende tijd vallen bij mensen die het al moeilijk hebben. Terwijl het afgelopen jaar het aantal mensen met een uitkering met ruim 8 procent steeg, denkt het college 41 miljoen op het sociale domein te kunnen bezuinigen, een bedrag wat zelfs hoger ligt dan wat de VVD wenst. Het college haalt de VVD rechts in. Het mes wordt gezet in de sociale werkvoorziening door Pantar, maar ook de bibliotheek, Artis en het jongerenwerk zijn voor dit stadsbestuur niet van belang. De problemen van jongerenoverlast in de stad lijken genegeerd te worden. Toezichthouders mogen blijven, maar het preventieve werk van bijvoorbeeld Streetcornerwork wordt uitgekleed. De sociale stad moet wijken voor de spierballen.

Wonen
Spierballen richting huisjesmelkers en malafide verhuurders toont het college echter niet. Nu het kraken verboden is, kan makkelijker misbruik gemaakt worden van de woningnood. Toch voert het college een kaalslag uit bij het Steunpunt Wonen, de Huurdersvereniging en het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag. De huurders worden niet alleen vanuit Den Haag vogelvrij verklaard, maar ook nog vanuit Amsterdam. De wachtlijst van zeven jaar voor een sociale huurwoning denkt het college op te lossen door het huren nog verder te ontmoedigen en zelfs aan het percentage van 30 procent sociale huur bij nieuwbouw te komen. In plaats van de woningnood op te lossen, wil het college liever verder gaan met het exporteren van arme gezinnen de stad uit. Een polarisatiekoers waar de SP zich volop tegen zal blijven verzetten.

Investeringsfonds
Er is alleen nog geld in de grabbelton van het Investeringsfonds. Ten tijde van de verkoop van NUON kwamen er 2 milieubeloften: de nieuwe koper zou fors in schone stroom investeren en van het geld konden wij een eigen groen energiebedrijf starten. Nu blijkt koper Vattenfall gewoon een bruinkoolboer te blijven, en kunnen we het groene energiebedrijf ook wel vergeten. Eerder verdween een groot deel van het geld van NUON al in de Noord-Zuidlijnput. En nu verdampt er weer 200 miljoen. En de GroenLinksers moeten accepteren dat ze voor gek gehouden zijn met loze milieubeloften. Ondertussen wordt er wel weer 65 miljoen euro opzij gezet om de nieuwe tegenvaller van de Noord-Zuidlijn voor het onder druk bouwen bij de Vijzelgracht op te vangen. We stellen de verkeerde prioriteiten!

Slot
Bij de installatie van dit college werden de daadwerkelijke financiëe keuzes op de lange baan geschoven naar de begrotingsbehandeling. Nu krijgt het college eindelijk vorm en blijkt de invloed van de VVD fors te zijn. Waar het vorige college voor veel linkse kiezers al een teleurstelling was, zullen zij nu helemaal schrikken. Scherpe kantjes van een asociaal regeringsbeleid worden er in Amsterdam niet afgehaald, maar aangevuld. Mensen met een uitkering, mensen die moeten inburgeren, mensen die een huis huren, mensen die arbeidsgehandicapt zijn, mensen die zorg nodig hebben en mensen die zich onveilig voelen op straat worden door dit college getroffen. Of zoals wethouder Asscher zei over het regeerakkoord, wat ook van toepassing is op deze stadsbegroting: "Wat je uiteindelijk overhoudt is dat er allerlei keuzes worden gemaakt die ten nadele zijn van gewone Amsterdammers die hier wat van hun leven proberen te maken. Dat bevalt me niet."

De PvdA en GroenLinks weten nu wat ze in huis hebben gehaald door met de VVD een college te vormen. Hadden we toch niet beter linksom kunnen gaan na de verkiezingen en het tolerante en sociale karakter van de stad kunnen behouden? Wij blijven er voor vechten. En ik roep alle PvdA-ers en GroenLinksers waarvan het hart nog links zit op om mee te doen. Deze stad kent nog een linkse meerderheid, laat het harde rechtse beleid dan niet overwinnen.