Amsterdam

Dat de woningmarkt op de schop moest was lang voor de vorige verkiezingen al bekend. Er zou wat gedaan worden tegen zogenaamde scheefwoners in de sociale huurwoningen, maar vooral de hypotheekrenteaftrek stond onder druk. Door beide groepen aan te pakken, kan de staatskas zich redden zonder opvallende marktverstoring. Maar of de huurder en de koper even hard voelen wat de gevolgen van deze regering zijn is nog maar de vraag.

Vooral de forse hypotheekrenteaftrek stond onder druk de afgelopen tijd. Met de sterk gestegen huizenprijzen is deze aftrek een molensteen aan de schatkist geworden. Jaarlijks ‘kost’ deze aftrek de staat zo’n 12,5 miljard euro. Erg voorzichtig wordt dit nu enigszins afgebouwd. Nieuwe huizenbezitters worden verplicht de hypotheek af te lossen, waardoor de aftrek jaarlijks afneemt. En voor de hoogste inkomens zal de aftrek iets lager komen te liggen. Op de lange termijn levert dit de schatkist 770 miljoen per jaar op. Maar het fundament van deze hypotheekrenteaftrek staat nog fier overeind.

De bezitter van een koopwoning wordt niet zozeer door de regering gepakt, maar meer door de dalende marktprijzen van de woningen. Voor de huurders is dat anders. Zij worden onderhevig gemaakt aan diezelfde marktgrillen en moeten met elkaar 2 miljard aan extra belasting gaan betalen. Volgens de nieuwe plannen wordt in de toekomst de prijs van een huurwoning bepaald door de waarde waarvoor een woning in de boeken van de gemeente staat, de zogenoemde WOZ-waarde. Hierbij is niet alleen de kwaliteit van de woning van belang, maar vooral ook de schaarste aan woningen. De jaarlijkse huur wordt 4,5% van die marktwaarde. In een gebied als Amsterdam waar de vraag naar woningen veel groter is dan het aanbod zal deze maatregel leiden tot een huurexplosie van gemiddeld 79 procent met uitschieters tot boven de 250 procent.

De regering gebruikt twee argumenten voor deze ingrijpende huurmaatregel: de zogenaamde scheefwoners worden hierdoor aangepakt en doordat corporaties hierdoor meer geld kunnen ontvangen, kan de regering dit afromen. Het vreemde is echter dat deze maatregel niet het scheefwonen oplost, maar een hele andere manier van scheve woningverdeling met zich meebrengt. Hoe centraler de woningen in de stad liggen, hoe duurder deze woningen zijn. In het centrum van Amsterdam zullen de huren met ongeveer 150% toenemen. De verdeling van de verschillende inkomensgroepen over de stad dreigt hierdoor nog schever te worden dan nu al het geval is.

De intenties van de regering achter deze maatregel zijn duidelijk niet gericht op het oplossen van een probleem voor de huurders en woningzoekenden, maar gericht op de eigen staatskas. Waar corporaties extra geld goed kunnen gebruiken om de benodigde (sociale) huurwoningen bij te bouwen, moeten ze dit bedrag (en nog meer) afstaan aan Rutte-Asscher. De huurders krijgen gewoon een extra huurdersbelasting van VVD en PvdA.

Of je nu een woning van de bank huurt (koopwoning die je financiert met een hypotheek) of van een corporatie gaat erg veel uitmaken. Aangezien de hypotheekrente momenteel ongeveer 4,5 procent is, zullen in beide gevallen de jaarkosten ongeveer even hoog zijn. Het grote verschil is dat een koper over dit bedrag tot 42% aftrek van de regering krijgt. Iets wat een huurder niet krijgt.

Huren of kopen? Onder deze regering zou ik het wel weten, tenminste als u de keuze heeft. Niet voor ieder inkomen durft een bank echter een hypotheek te verstrekken. Alleen mensen met een goed inkomen komen in aanmerking voor het cadeautje van Rutte-Asscher. En hoe rijker ze zijn en hoe meer geld ze daardoor kunnen lenen, hoe groter dit cadeau wordt. De lagere inkomens mogen met de huurdersbelasting de villasubsidie voor de hogere inkomens betalen. Omgekeerde solidariteit.

Wat de SP betreft draaien we dit om. Het belachelijke plan om de huurders 2 miljard meer te laten betalen vervangen we door de hypotheekrenteaftrek voor villabezitters te maximeren. Door deze aftrek boven de hypotheek van 350.000 euro niet meer te verstrekken, wordt de hypotheekrenteaftre weer zoals die bedoeld is, en dus geen villasubsidie. Daarmee kunnen we er wel voor zorgen dat de huursector gered wordt zodat ook een stad als Amsterdam verrijkt blijft met mensen met wat lagere inkomens.

De regering meet met twee maten want terwijl huurders de staatsschuld mogen aflossen, worden de villabezitters nog steeds gesubsidieerd. Dit alles is het verwerpelijke resultaat van het uitruilspel van VVD en PvdA. In plaats van te kiezen voor eerlijke hervormingen op de woningmarkt zoals een maximum op de hypotheek en betaalbare huurwoningen, blijf de villasubsidie in stand en wordt de sociale volkshuisvesting verder afgebroken. Dat is een cruciale fout die de tweedeling verder zal laten toenemen.

Laurens Ivens, fractievoorzitter SP Amsterdam