Amsterdam

Ramen sluiten is je ogen sluiten voor misstanden in de prostitutiebranche. Dat concludeert professor Dina Siegel, van de Universiteit van Utrecht, over het sluiten van zo’n 40 prostitutieboten op het Zandpad in Utrecht, na aanwijzingen van mensenhandel. Uit het onderzoek van Siegel blijkt nu dat – ondanks dat de gemeente in haar recht stond - bij 90% van de honderden sekswerkers geen misstand heeft plaatsgevonden. Toch hebben zij hun werkplek verloren.

Hoe goed de bedoelingen ook zijn, het sluiten van ramen helpt de sekswerkers niet, noch voorkomt het misstanden. Sekswerkers verliezen hun werkplek, verdwijnen uit het zicht van politie en hulpverleners en belanden in de illegaliteit. Dat ramen sluiten niet helpt zeggen ook Amsterdamse sekswerkers en agenten ons al jaren.

Dat er misstanden in de prostitutiebranche plaatsvinden is evident. Mensenhandel en andere misstanden moeten keihard worden aangepakt. Maar de dames van het Zandpad raakten binnen enkele weken hun werkplek kwijt, waar ze naar eigen zeggen juíst veilig en zelfstandig konden werken. Hulpverleners en politie zaten dichtbij en de samenwerking was goed. Nu zijn de sekswerkers werkloos, kampen ze met financiële en gezondheidsproblemen, of zijn ze in achterkamers en op straat gaan werken. Dit terwijl het beleid er juist op was gericht de vrouwen te beschermen tegen onveilige situaties.

In Utrecht is nu geen raamprostitutie. In Amsterdam wel, hoewel ook hier het aantal ramen afneemt. Jaren geleden, in 2007, is hier Project 1012 gestart. Dit project had tot doel mensenhandel aan te pakken, en de leefbaarheid in de buurt te verbeteren. Een metamorfose van het gebied met de geplande sluiting van uiteindelijk 209 ramen  en 43 coffeeshops tot gevolg.

126 ramen hebben inmiddels plaatsgemaakt voor (tijdelijke) ateliers en winkels. Vele coffeeshops zijn gesloten. Maar Project 1012, inmiddels acht jaar later, is nog niet klaar. Het doel is bijgeschaafd. Dat de leefbaarheid in de buurt moet verbeteren staat nog altijd overeind. Mensenhandel aanpakken met een metamorfose van de buurt niet. Het sluiten van ramen helpt namelijk niet om misstanden in de prostitutie te voorkomen. Je kan sekswerk beter onder het toeziend oog van politie en hulpinstanties laten plaatsvinden.  Om mistanden en mensenhandel écht aan te pakken zijn aangiftes nodig. En voor het doen van aangifte – door een sekswerker of een klant – is vertrouwen nodig. Vertrouwen win je door samen met sekswerkers te kijken hoe de toekomst van raamprostitutie in Amsterdam er uit ziet, niet door nog meer ramen te sluiten.

Op de planning staat dat nog 83 ramen worden gesloten. Zo’n 300 tot 500 sekswerkers verliezen dan hun werkplek. Zolang we met het opkopen van ramen geen sekswerkers helpen, maar wel tientallen miljoenen uitgeven, is deze aanpak wat ons betreft niet meer te verantwoorden. De leefbaarheid van de buurt kan op andere manieren worden verbeterd. Buurtbewoners, ondernemers, investeerders, corporaties en sekswerkers weten samen hoe dit wel kan.

We weten hoeveel energie, liefde en geld er in dit gebied wordt gestoken, door de gemeente, door Amsterdammers en door haar partners. Zichtbaar en onzichtbaar, gericht op bakstenen en op het bestrijden van ondergrondse criminaliteit. Dat is ook nodig. Het terugdringen van de veelheid aan souvenirwinkels, massagesalons en headshops en het uitbreiden van het aantal woningen helpt de buurt beter leefbaar en beheersbaar te maken. De hulpverlening aan en ondersteuning van sekswerkers is verbeterd. Ook de handhaving van overlast en illegale vakantieverhuur is sterk verbeterd. Daarnaast moeten we zorgen dat ondernemers die er al jaren zitten, en het moeilijk hebben, het hoofd boven water houden.  Zodat we de diversiteit en kwaliteit die zij bieden niet verliezen. Als we samen met bewoners, ondernemers én sekswerkers de leefbaarheid in de buurt bewaken, profiteert de hele wijk van de laatste fase van Project 1012.

Er zijn zeker malafide uitbuiters en misstanden zijn meer dan spookverhalen. Maar D66, VVD en SP willen maatwerk. Vooral ramen sluiten als er achter die ramen misstanden plaatsvinden. Criminele uitbaters keihard aanpakken. Maar zonder de medewerking van mensen die in het Wallengebied werken is deze strategie gedoemd te mislukken. Laat sekswerkers werken binnen het bereik van politie en hulpverleners. Ramen kunnen juist helpen meer misstanden  te voorkomen. In hoeverre de reeds aangenomen bestemmingsplannen in het Wallengebied nog kunnen worden aangepast wordt nu onderzocht, maar volgens D66, VVD en SP kan beter ingezet worden op het aanpakken van misstanden in de prostitutie en overlast in de buurt, dan op het rücksichtlos sluiten van nog meer ramen.

Ariëlla Verheul, D66
Marja Ruigrok, VVD
Peter Kwint, SP