Amsterdam

Afgelopen week had ik mijn laatste spreekuur als wethouder, deze keer in Zuidoost. De afgelopen jaren heb ik met veel plezier in alle stadsdelen gesproken met mensen die zich ergens zorgen over maakten. Over de drukte in de stad, schimmel in hun huurhuis, ratten op straat, de te hoge huur of over overlast van hun buren. Alles kwam voorbij. En dat was een bijzonder waardevolle informatiebron. De buurt in. Luisteren naar wat er speelt.  En het daarna samen oplossen.

Want als me één ding is opgevallen als wethouder is het wel dat wat je ook doet: de Amsterdammers willen méér. En terecht! Maar bij veel problemen lopen we bij het zoeken naar oplossingen tegen de grenzen van de wet. Een wethouder die de grenzen van de wetten opzoekt is voor onze stad niet voldoende, zolang die wetten te beperkend zijn. Het is hoog tijd om de roep van de Amsterdammer zwaarder te laten wegen dan de knellende Haagse wetten. Leve de republiek Amsterdam.

De signalen van de Amsterdammer zijn als je goed luistert niet alleen duidelijk maar ook talrijk. Wethouder, zorg dat corporaties geen woningen meer verkopen. Verbied vakantieverhuur. Laat elk leeg pand omgebouwd worden. En regel nou eens dat die corporatiedirecteuren minder verdienen. Allemaal pleidooien waar ik wat in zie, maar waarbij de landelijke wetten niet aan mijn kant staan. De vorige kabinetten vonden zaken als verhuurderheffing, eigendomsbescherming en te hoge publieke salarissen helaas belangrijker.

Met name bij het onderwerp vakantieverhuur was duidelijk te merken dat de wetgever niet luisterde naar de luide roep van Amsterdammers. Als stad wapenden we ons tegen de snelle opkomst van de illegale hotels, door onder andere de inzet van meer handhavers, digitaal rechercheren, mystery guests, een meldplicht en het opleggen van de wettelijk maximale boetes. We bereikten zelfs een overeenkomst met Airbnb terwijl we geen juridische wapens in handen hadden, enkel het belangrijke maatschappelijke wapen van de publieke opinie. Ondertussen bleven de verouderde Haagse wetten hetzelfde terwijl onze moties wel werden aangenomen. Onbegrijpelijk!

Als we echte maatschappelijke ontwikkelingen willen zullen we echt verder moeten gaan dan wat nu binnen de wetten kan. Ja, ik vind het prachtig dat we tegenwoordig speculanten kunnen aanpakken die moedwillig panden leeg laten staan door hen een leegstandsboete te geven. Maar waarom niet gelijk een stap verder?  Zodat we bijvoorbeeld lege en geschikte daken verplicht kunnen gaan vullen met zonnepanelen. Als we echt een stap richting een duurzame stad willen maken, moeten we alle gunstig gelegen daken benutten door er ofwel zonnepanelen op te plaatsen ofwel er een groen dak van te maken. Via verleiding weten we hierin wel stappen te zetten, maar dat gaat mij niet snel genoeg. Pas dan de wetten aan om onze Amsterdammers wel sneller schone lucht te gunnen.

Een wethouder moet zich aan de wet houden, maar moet ook aangeven wanneer de wetten hun doel voorbij schieten. Gezien de onstuimige ontwikkelingen van Amsterdam wordt dat rijtje wetten steeds langer. De hoogste tijd voor een kabinet dat hier ook naar luistert en gemeenten meer vrijheid geeft om passend beleid te maken, zoals in veel van onze buurlanden overigens heel gewoon is. En het nieuwe regeerakkoord biedt hoop. ‘Gemeentes krijgen meer verantwoordelijkheden, meer instrumenten en meer vrijheidsgraden in het ruimtelijk beleid en het woonbeleid.’ Het staat er echt.

Dus ik pak die handschoen op: laten we per direct samen aan de slag gaan voor meer oplossingen van echte problemen van echte Amsterdammers. Want als een kabinet gemeentes geen mogelijkheden geeft om lokaal het goede te doen, dan zal de neiging van Amsterdammers tot onwettig gedrag alleen maar groter worden. Het is tijd voor een passende en krachtige Amsterdamse aanpak.