Amsterdam

Het Amsterdamse Energie Bedrijf verkeert in een grote crisis.
Het bedrijf kampt met grote financiële tekorten en technische problemen. Wat is er precies aan de hand en hoe heeft het zover kunnen komen? Vier vragen aan SP-raadslid Tiers Bakker, woordvoerder milieu en duurzaamheid.

1.Wat is er aan de hand?
Het zal niemand ontgaan zijn dat het Amsterdamse Energiebedrijf (AEB) in zwaar weer verkeert. De gemeente is het noodlijdende AEB met miljoenen te hulp geschoten om te voorkomen dat het Amsterdamse huisvuil niet meer werd opgehaald. Door ingrijpen van de gemeente is een hoop chaos en ellende voorkomen. De problemen bij AEB zijn echter verre van opgelost. Momenteel zijn vier van de zes ovens buiten werking gesteld. Bedrijfsafval dat hierdoor niet meer verwerkt kan worden in Amsterdam, wordt elders in Noord-Holland gestort.

2.Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
De crisis bij het AEB is voor een belangrijk deel te wijten aan de dominantie van het neoliberale marktdenken. Het idee dat publieke taken met een gerust hart aan de markt konden worden overgelaten, heeft  aan het begin van deze eeuw ook de afvalverwerking in zijn greep gekregen.
In 2007 maakte het kabinet Balkenende IV het Nederlandse afvalverwerkers mogelijk om internationaal te gaan handelen in afval.

Neoliberaal marktfalen
Ook de gemeente Amsterdam trok als lokale overheid voor een deel haar handen af van de afvalverwerking.  In 2014 werd het AEB verzelfstandigd. De gemeente bleef aandeelhouder, maar was niet meer verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van het bedrijf. De huidige crisis laat maar weer eens zien dat je als overheid een publieke taak niet ongestraft aan de markt kunt overlaten. Wanneer Amsterdam AEB financieel niet te hulp was geschoten met enkele miljoenen, dan was de kans aanwezig geweest dat het Amsterdamse huisvuil niet meer was opgehaald.

Verziekte bedrijfscultuur
Naast bezuinigingen en de opmars van het marktdenken is de verziekte bedrijfscultuur binnen het AEB een andere oorzaak voor de huidige crisis. Afgelopen vrijdag kopte het Financieele Dagblad nog dat het AEB ‘in de greep is van anarchie.’ Er zou sprake zijn geweest van brandstichting en ovens zouden zijn gesaboteerd. Volgens bronnen in het artikel is de malaise bij het AEB het gevolg van een interne machtsstrijd tussen het management en het personeel die al tijdenlang voortduurt. Er zou zelfs helemaal geen sprake zijn van structureel achterstallig onderhoud. Inmiddels hebben we in schriftelijke vragen opheldering gevraagd aan het college over deze 'machtsstrijd.'

3.Wat vindt de SP?
De huidige crisis bij het AEB bewijst wat de SP betreft het ongelijk van de neoliberalen. Publieke taken –  zoals het door de gemeente ophalen en het laten verwerken van huisvuil – horen wat ons betreft onder democratische controle in publieke handen. Wanneer de markt faalt en het huisvuil niet meer wordt opgehaald dreigen de volksgezondheid en het milieu het onderspit te delven ten koste van de snelle winst. Publieke diensten  horen daarom  in publieke handen. De SP is dan ook  kritisch over de optie die nu op tafel ligt om de aandelen van het AEB mogelijk te verkopen aan private partijen.

4.Hoe gaat het nu verder?
Het stadsbestuur laat nu eerst een onderzoek verrichten naar de ontstane situatie bij het AEB. Hierbij wordt ook de rol van de gemeente en de verzelfstandiging in dit alles onderzocht. Ook is de gemeente momenteel met diverse partijen in gesprek over de toekomst van het AEB.