Amsterdam

De komende tien jaar wil het stadsbestuur 90.000 woningen bijbouwen. Rond locaties als het Buikslotermeerplein, Osdorpplein en de Zuidas staat Amsterdam flink wat veranderingen te wachten. De participatie bij al deze bouwplannen komt echter maar moeizaam op gang. Hoog tijd dat Amsterdammers mogen meepraten over de komst van extra voorzieningen in de wijk en al die andere zaken die met woningbouw gepaard gaan, betoogt SP-raadslid Remine Alberts. 

Het aantal inwoners van Amsterdam blijft groeien. De laatste prognoses zeggen dat dit halverwege deze eeuw meer dan een miljoen zal zijn. Vooral de stadsdelen Noord, Nieuw-West, Oost en Zuidoost zullen daar het meest van merken. Om voorbereid te zijn op deze bevolkingsgroei heeft het stadsbestuur de Ontwikkelstrategie 2035 in het leven geroepen. Het toverwoord hierin is: verdichting. Een verhullende term voor: volbouwen. In stadscentra buiten de ring, waar nu nog ruimte is, moet deze verdichting voor zo’n 20.000 woningen zorgen. Zonder overdrijving kan worden gesteld dat de Noorderlingen rond het Buikslotermeerplein, de Osdorpers rond het Osdorpplein of de Amsterdammers op en nabij de Zuidas nogal wat veranderingen te wachten staan wanneer hun vertrouwde buurt “verdicht” gaat worden. Tellen we deze “verdichtingsambities” op bij de al bestaande bouwplannen, dan wordt helemaal duidelijk wat voor veranderingen dat zullen zijn: de komende tien jaar wil het stadsbestuur 90.000 woningen bijbouwen. Dat is qua woningen bijna twee keer een stad als Alkmaar!

Hoog tijd dus dat bewoners mogen meepraten en meedenken over de aanpak van wonen, werken, de komst van extra voorzieningen en al die andere veranderingen die de komende jaren in hun buurt op stapel komen te staan. De Ontwikkelstrategie verkondigt ook dat dit in overleg met bewoners zal gebeuren. Een mooi idee en mooie woorden. Samen bouwen aan Amsterdam. Het eerste voorbeeld van deze participatie komt uit Buitenveldert. IJverig als zij is heeft stadsdeel Zuid laten onderzoeken waar woningen kunnen worden bijgebouwd, waar bovenop bestaande woningen kan worden bijgebouwd (het zogeheten optoppen) of waar woningen kunnen worden gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw.

Geheel volgens de Ontwikkelstrategie was er voorafgaand overleg, maar in plaats van de bewoners mochten vooral de ontwikkelaars en investeerders meepraten. In antwoord op vragen van de SP over de Quick Scan Buitenveldert werd het zo geformuleerd: “(is)…een rondetafelbijeenkomst georganiseerd waarbij verschillende partijen zoals stedenbouwkundige, investeerders, ontwikkelaars, grondeigenaren, woningcorporaties en belangenbehartigers van groen en erfgoed met elkaar hebben gesproken over de meerwaarde en mogelijkheden van verdichting in Buitenveldert.” Dat mooie idee wat participatie heet, waarbij Amsterdammers dus kunnen meepraten over de toekomst van hun buurt lijkt tot nu toe slechts voorbehouden aan ontwikkelaars, voor wie het volbouwen van de stad een lucratief verdienmodel is.

Het overslaan van de bewoners in Buitenveldert is een gemiste kans. Juist die bewoners weten als geen ander het antwoord op de vraag wat de buurt nodig heeft. Voor wie moet er straks gebouwd worden? Is er behoefte aan dure particuliere verhuur voor de expat uit de IT-sector zonder echte verbinding met de buurt? Of is er behoefte aan betaalbare woningen voor gezinnen die anders noodgedwongen de stad uittrekken. Ik denk dat de Amsterdammer dat antwoord wel weet.

Natuurlijk moet Amsterdam ook om de tafel gaan zitten met ontwikkelaars, investeerders, stedenbouwkundige en andere betrokkenen. In deze tijden van woningnood hebben we iedereen nodig om dit probleem grondig aan te pakken. Amsterdam moet zich alleen afvragen wie er het eerst aan tafel moet komen te zitten. Amsterdam kan en mag niet vergeten om naar de eigen inwoners te luisteren. De belangen van bewoners zijn nu eenmaal anders dan die van ontwikkelaars.

Neem de herontwikkeling van winkelgebied Amsterdamse Poort. Om de ontwikkelaars tegemoet te komen die te maken kregen met stijgende bouwkosten en oplopende rentelasten, heeft de gemeente besloten alle sociale huur uit de nieuwbouwplannen te schrappen. Dat was fijn voor de ontwikkelaar, die zo zijn project rond kon rekenen. Maar worden de inwoners van Zuidoost hier nu ook blij van? De SP kreeg al geluiden door van Zuidoosters die balen als een stekker. Zij zagen weer een verkeken kans voor hun zoon of dochter om van die eindeloze wachtlijst voor een betaalbare woning af te komen.

Ook in Osdorp worden bewoners “verblijd” met de komst van een hotel, of nee twee hotels, op en nabij het Osdorpplein. Ook hier rijst de vraag of de omwonenden daar nu echt op zitten te wachten of dat vooral de belangen van de ontwikkelaars de boventoon hebben gevoerd. Hun boosheid richt zich nu op de komst van de Nieuwe Meervaart, die plaats moet maken voor de komst van die hotels. En op het gegeven dat de participatie aan alle kanten rammelde.

Het stadsbestuur wil de gemeenteraad voor de zomer de eerste besluiten over de Ontwikkelstrategie 2035 laten nemen. Het gaat hier om een lange termijnproject dus het is zeker nog niet te laat om bij te sturen, maar wel tijd om in actie te komen. Actie voor het stadsbestuur om de participatie breed te organiseren. En niet alleen ergens een advertentie plaatsen of een stukje op de website zetten. Alleen dan is te voorkomen dat de portemonnee van de ontwikkelaar straks eenzijdig de toekomst van de stad bepaalt.