Amsterdam

De gemeenteraad heeft afgelopen woensdag besloten het GVB te verzelfstandigen, in weerwil van de uitkomst van het referendum hierover. Er zou geen keus zijn, de regering zou dit eisen. Er is echter wel degelijk een mogelijkheid om het GVB te behouden als gemeentelijk bedrijf, stelt SP'er Laurens Ivens, kandidaat gemeenteraadslid en bestuurslid van de OV-vereniging Reizigers.

Op 15 mei 2002 sprak de Amsterdamse bevolking zich per referendum met tweederde van de stemmen uit tegen de verzelfstandiging van het GVB. Alle politieke partijen hebben daarna aangegeven deze wens van de Amsterdammers te respecteren. De Tweede Kamer heeft echter in meerderheid besloten geen behoefte te hebben aan de uitspraak van de Amsterdammers. Vanuit Den Haag is dan ook besloten dat Amsterdam haar GVB snel moet verzelfstandigen. De gemeenteraad moest kiezen tussen loyaliteit aan de Amsterdammer of aan de regering. Toch is er nog een uitweg: De Europese concept-Verordening.

Eind jaren 90 stelde de Europese Unie voor om marktwerking in te voeren in het openbaar vervoer. Het Nederlandse openbaar vervoer zou voortaan openbaar aanbesteed moeten worden. Meerdere vervoerbedrijven mogen bieden op het recht het openbaar vervoer te verzorgen. Geen van de bedrijven mag een concurrentievoordeel hebben. Zo mag de opdrachtgever geen belang hebben in deze vervoerbedrijven en mogen de bedrijven ook niet gesubsidieerd worden. Een gemeentelijk vervoerbedrijf mag volgens de Nederlandse Wet Personenvervoer 2000 (WP2000) daarom niet meebieden.

Het voorstel van de Europese Commissie waarop onze WP2000 is gebaseerd, is in december 2001 door het Europees Parlement weggestemd. Pas eind vorig jaar is er een nieuw voorstel gekomen. Dat voorstel biedt de mogelijkheid voor opdrachtgevers om het openbaar vervoer niet openbaar aan te besteden. Dat kan als het vervoerbedrijf onder volledig toezicht staat van de opdrachtgever en het vervoerbedrijf niet actief is buiten het grondgebied van de betreffende overheid. Indien deze Verordening aangenomen wordt in het Europees Parlement, zal dit boven de WP2000 staan.

Helaas bleek dat een ruime meerderheid van de gemeenteraad en de wethouder de nieuwe Verordening niet kende. Hierdoor besloot de gemeenteraad in overgrote meerderheid te buigen naar de wens van de regering. De raad heeft besloten om het GVB nog dit jaar te verzelfstandigen, nog voordat duidelijk is of de Europese Verordening wel van kracht gaat worden. Hiermee geeft Amsterdam nu al haar vervoerbedrijf, hoogstwaarschijnlijk onnodig, uit handen. Dat is prematuur en onverantwoord. Bovendien wordt de mening van de Amsterdammers totaal genegeerd.

Indien Amsterdam gebruik maakt van de mogelijkheid die Europa lijkt te gaan bieden, moet ze er voor zorgen dat de gemeente de opdrachtgever wordt voor het bus- en tramvervoer. Nu is dit nog het ROA. Dit kan wijzigen door de gemeente de status van kaderwetgebied te geven. Een andere mogelijkheid is om de zeggenschap over het GVB over te dragen aan ROA. In deze gevallen hoeft het GVB in ieder geval niet te verzelfstandigen.

Gelukkig is het nog niet te laat. De gemeente heeft de minister laten weten ongelukkig te zijn met de dwang om te verzelfstandigen, maar dat zij schoorvoetend akkoord gaat. Indien er snel duidelijkheid komt over de Europese Verordening zal echter ook de wethouder tot het besef komen onnodig voor het blok te zijn gezet. Zolang het GVB niet verzelfstandigd is, kan dit proces nog gestopt worden. De gemeenteraad zal dan wel verder moeten kijken dan onze landsgrenzen en de wens van de bevolking serieus moeten nemen.