Amsterdam

SP-gemeenteraadslid Laurens Ivens dient vandaag een notitie in die het mogelijk maakt voor ondernemers om kwijtschelding van de gemeentelijke belasting te krijgen. Nu is kwijtschelding alleen mogelijk voor particulieren. Ondernemers met een laag inkomen komen hiervoor tot nu toe nog niet in aanmerking. Zowel de ombudsman als de SP willen dat hier verandering in komt.

Ondernemers kunnen geen vrijstelling krijgen omdat de gemeente bang is op deze manier bepaalde ondernemingen een concurrentievoordeel te geven. Volgens de SP is dit een onzinnige redenering. Ivens: 'Deze ondernemingen kennen nu juist een concurrentienadeel, omdat de gemeentelijke belastingen hier voor een relatief groter deel de winst drukken. Dit nadeel dient weggenomen te worden, zodat de kleinere ondernemers het hoofd beter boven water kunnen houden.'

Met de notitie helpt de SP wethouder Asscher om het kleine ondernemers in de stad makkelijker te maken. Deze ambitie sprak het nieuwe college in haar programakkoord af. Volgens Ivens is het zaak om hier nu dan ook snel werk van te maken: 'Mijn notitie geeft aan dat het mogelijk en wenselijk is om de kwijtschelding voor ondernemers in te voeren. Ik verwacht dan ook dat de wethouder dit zal omarmen.'

NOTITIE: Kwijtschelding van gemeentelijke belasting ook mogelijk voor ondernemers

Algemeen
In Amsterdam hoeven mensen met een bijstandsuitkering geen gemeentelijke belasting te betalen. Die belasting wordt hen kwijtgescholden. Echter, ondernemers met een inkomen op bijstandsniveau of daaronder (een zelfstandige krijgt namelijk in de regel geen aanvullende bijstand) krijgen die kwijtschelding niet. De SP vindt dit onterecht en stelt voor de regels voor kwijtschelding op te rekken. De Ombudsman adviseert in zijn verslag over 2005 de gemeente ook om deze armere ondernemers te helpen door de lokale lasten kwijt te schelden.
Dit voorstel is geheel in lijn met het voornemen van het college om armoede te bestrijden en tevens om ondernemers te stimuleren. Dit voorstel kan dan ook gezien worden als een concrete uitwerking van dit beleid.

1.Kleine ondernemer, ondernemer met inkomen op bijstandsniveau
Lokale lasten versus rijkslasten
Kwijtschelding van lokale lasten is mogelijk op grond van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet van 1990. Deze uitvoeringsregeling is primair opgesteld voor de rijksbelastingen maar is ook van toepassing op lokale belastingen. De inkomstenbelasting is de belangrijkste rijksbelasting en is hoofdelijk van toepassing op personen. Genoemde belasting is echter gebonden aan de hoogte van het inkomen. Dat betekent in de praktijk: een kleine ondernemer heeft met de rijksbelastingen geen probleem. Bij een laag inkomen zal de aanslag namelijk laag of nihil zijn.

Lokale belastingen zijn niet gebonden aan de hoogte van het inkomen. Dit betekent dat lokale lasten verhoudingsgewijs veel zwaarder drukken op mensen met een laag besteedbaar inkomen dan op mensen met een hoog inkomen. De gemeente beseft dat en geeft daarom minima het recht op kwijtschelding. Juist vanwege deze kwijtschelding acht de gemeente het verantwoord om de lokale lasten te laten stijgen. Echter dat recht op kwijtschelding wordt niet doorgetrokken naar zelfstandigen met een inkomen op bijstandsniveau. De overheid wil namelijk ervoor waken dat het niet bedrijven subsidieert die hierdoor een concurrentievoordeel kunnen krijgen. Deze bedrijven ondervinden nu echter voor een concurrentienadeel omdat zij een veel hoger percentage van de winst kwijt zijn aan de lokale lasten.

De regels voor kwijtschelding op dit moment
De Uitvoeringsregeling Invorderingswet sluit kwijtschelding voor zelfstandigen nergens uitdrukkelijk uit. Wel wordt gesteld dat op zelfstandigen andere artikelen van toepassing zijn dan in het geval van particulieren. In de praktijk verwijst de gemeente de zelfstandige die een kwijtschelding aanvraagt naar artikel 21, afd 3 hoofdstuk II van de Uitvoeringsregeling. Daar staat:

'Kwijtschelding wordt uitsluitend verleend indien dit geschiedt in het kader van een akkoord met alle schuldeisers en er geen redelijke mogelijkheid aanwezig is om een derde aansprakelijk te stellen.'

Zoals ook blijkt uit de 'Leidraad Invordering Gemeente Amsterdam, DB 2004, hoofdstuk IV art 26 par. 4' interpreteert de gemeente bovenstaande alsof de aanwezigheid van schuldeisers een voorwaarde is om een zelfstandige voor kwijtschelding in aanmerking te laten komen. Dat wil zeggen dat de gemeente alleen een mogelijke kwijtschelding geeft aan bedrijven met schulden. Schulden zijn echter niet noodzakelijk voor een ondernemer om arm te zijn.

De 'Leidraad' stelt daarnaast in par. 4, 3:
'Als aan de belastingschuldige / ondernemer kwijtschelding zou worden verleend voor persoonlijke belastingen treedt de ontvanger in feite op als financier van de onderneming van de belastingschuldige. De ondernemer waarvan de persoonlijke belastingen worden kwijtgescholden, krijgt dan immers de gelegenheid de financiëe middelen die gebruikt hadden moeten worden voor de voldoening van die belastingschuld, te gebruiken in zijn onderneming.' (Volgt een verwijzing naar art 21 invorderingsregeling.)

Aangezien de kwijtschelding afhankelijk gemaakt worden van normbedragen (bedragen betreffende de minimale kosten van het bestaan) zal er niet naar willekeur kwijtschelding verleend worden. Op deze normbedragen is onder andere de wettelijke hoogte van het minimumloon en de bijstand gebaseerd. Veel kleine ondernemers leven noodgedwongen onder die normen. Vaste lasten en de kosten van het levensonderhoud moeten echter wel worden opgebracht. De gemeente suggereert dat als een ondernemer aanspraak maakt op kwijtschelding op dezelfde gronden als een particulier met bijstand, dat hij/zij dit geld vervolgens in zijn onderneming zal investeren. Dat zou kloppen, als het zou gaan om een vrij besteedbaar surplus. Maar dit surplus is er niet. Het geld dient niet voor de onderneming maar om te voorzien in de noodzakelijke behoeften van het bestaan. Eigenlijk haalt de gemeente met deze suggestie een tovertruc uit, een truc waarmee de gemeente kwijtschelding opeens omtovert in een subsidie. Afgezien daarvan: kwijtschelding is iets heel anders dan subsidie en is ook gebonden aan heel andere regels. Om voor subsidie in aanmerking te komen hoeft men niet altijd geldproblemen te hebben.

In de praktijk blijkt dat de dienst belastingen in geval van problemen aanvragers van kwijtschelding (kleine ondernemers die hun gemeentelijke belasting niet kunnen betalen) doorverwijst naar de sociale dienst. De sociale dienst (DWI) echter reageert op haar beurt met: 'wij betalen geen belastingschulden'. Ondernemers met financiëe problemen kunnen hierdoor nergens hulp krijgen.

In de 'Leidraad' zegt de gemeente rechtsongelijkheid een zwaarwegend principe te vinden. Die rechtsongelijkheid zou optreden als je de ene onderneming 'subsidieert' en de andere niet. Nu is er echter ook spraken van ongelijkheid doordat de mensen met bijstand wel kwijtschelding kunnen krijgen en de ondernemers met een inkomen op bijstandsniveau niet. Deze ongelijkheid kan met dit voorstel weggenomen worden.

Het ministerie van Financin is in deze kwestie om opheldering gevraagd en stelt in haar antwoord het volgende (bij brief 20 maart 2006 aan (kleine) ondernemer A.R. Scheepers): "Aan een ondernemer kan alleen kwijtschelding worden verleend in het kader van een saneringsregeling waaraan alle schuldeisers deelnemen (zie art. 21 boven) of indien de Belastingdienst de enige schuldeiser zou zijn zich ten aanzien van de ondernemer geen omstandigheden voordoen als bedoeld in artikel 8 van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet van 1990."

Artikel 8 luidt als volgt:

1. Geen kwijtschelding wordt verleend:
a. voor zover het feit dat een belastingaanslag niet kan worden voldaan aan de belastingschuldige is toe te rekenen;
b. indien de belastingschuldige heeft nagelaten de vereiste aangifte in te dienen;
c. indien ten aanzien van de belastingschuldige de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen van toepassing is verklaard, tenzij sprake is van een akkoord als bedoeld in artikel 329 van de Faillissementswet, dan wel van een belastingaanslag voor zover die materieel verschuldigd is geworden op een tijdstip of over een tijdvak dat is gelegen na de uitspraak waarbij de schuldsanering van toepassing is verklaard en niet kan worden aangemerkt als boedelschuld.
e. indien de zelfstandige een bedrijf of zelfstandig beroep uitoefent en ook na totstandkoming van een akkoord, bedoeld in artikel 21, geen rele uitzichten bestaan voor de voortzetting van het bedrijf of beroep;
f. voor een voorlopige aanslag die nog niet gevolgd is door de aanslag;
g. indien niet aan eventueel door de ontvanger gestelde voorwaarden is voldaan.

2. Geen kwijtschelding wordt verleend voor belastingaanslagen motorrijtuigenbelasting, voor belastingaanslagen belasting van personenautos en motorrijwielen, voor belastingaanslagen belasting zware motorrijtuigen, voor belastingaanslagen welke zijn opgelegd wegens verschuldigde rente ingevolge de Ruilverkavelingswet 1954, de Herverkavelingswet Walcheren 1947, de Reconstructie Midden-Delfland, de Herinrichtingswet Oost-Groningen en Gronings-Drentse Veenkolonien en de Landinrichtingswet alsmede voor belastingaanslagen welke zijn opgelegd wegens verschuldigde kosten ingevolge de Reconstructiewet concentratiegebieden.

Voor de gemiddelde Amsterdamse ondernemer zal het niet al te moeilijk zijn aan deze eisen te voldoen. Immers, 1b en f zijn niet van toepassing op de lokale lasten en 1e is in het geval zonder schuldeisers niet van toepassing. Dat wil zeggen, volgens het Rijk hoort de gemeente ondernemers kwijtschelding te geven als de gemeentelijke belastingdienst de enige schuldeiser is. Maar dat gebeurt niet. Ondernemers krijgen geen kwijtschelding omdat ze ondernemers zijn. Het heeft er alle schijn van dat de gemeente Amsterdam een grote groep Amsterdammers jarenlang op grond van een verkeerde interpretatie hun recht op kwijtschelding ontnomen heeft. Vorig jaar hebben 452 ondernemers geprobeerd om kwijtschelding te krijgen. Helaas zonder resultaat. Wellicht hoeven wij deze mensen in de toekomst niet meer teleur te stellen.

De praktijk
De exacte berekening van het gemiddelde maandelijkse besteedbaar inkomen van een zelfstandige is een heksentoer. Het feitelijke jaarinkomen kan afwijken van wat op de jaarrekening staat of van het inkomen dat vermeld staat op de belastingaanslag vanwege aftrek, dosering van afschrijvingskosten enzovoort. Echter, deze omstandigheid zou de gemeente naar de mening van de SP niet moeten beletten van een regeling zoals door de SP voorgesteld, af te zien. Er zou een vuistregel kunnen worden opgesteld waarbij men als uitgangspunt neemt de aangifte/aanslag inkomstenbelasting van het voorafgaand jaar, gecorrigeerd voor zelfstandigen- en andere aftrekposten en met daaraan verbonden de eis dat n en ander na afsluiting van het jaar / na de aanslag van dat jaar nog eens wordt gecorrigeerd.

Conclusie
Kwijtschelding van gemeentelijke belasting voor kleine ondernemers is mogelijk en bovendien is dit eerlijker.

2. Uitkeringsgerechtigde met een afbetalingsregeling
Een uitkeringsgerechtigde die een afbetalingsregeling heeft getroffen, heeft geen recht op kwijtschelding. Immers, zo stelt de gemeente, de bijstandsgerechtigde is kredietwaardig en in dat geval mag de gemeente ook haar belasting innen. Ons inziens is dit niet sociaal. Het betekent dat de gemeente er twee definities op nahoudt van het begrip kredietwaardig: enerzijds ben je niet kredietwaardig als je bijstand hebt, en anderzijds ben je het wel als je van de uitkering maandelijks afbetaalt. Ons inziens sluit de eerste definitie de andere definitie uit.

Conclusie
Kwijtschelding van gemeentelijke belasting voor uitkeringsgerechtigden met een uitkering is een eerlijk systeem.

3. Voorstel
Het college bereidt tussen nu en eind 2006 een voordracht voor met als doel het oprekken van de regels van kwijtschelding van gemeentelijke belasting, in de zin zoals hierboven beschreven.
Om de gemiste inkomsten aan belasting te compenseren zal de gemeente de middelen inzetten die het college bestemd heeft voor de ondernemers in onze stad.
Genoemd vorstel en onderzoek worden gepresenteerd aan de raad.

SP-fractie