Amsterdam

Is socialisme een ouderwets begrip? Moet het anders geformuleerd worden? En wat is de strategie van het hedendaags socialisme? Henk van Gerven (SP Tweede Kamerlid), Tiers Bakker (filosoof en deelraadslid in Oost) en Ewout van den Berg (Internationale Socialisten) spraken over deze en andere zaken in de zomereditie van Politiek Caf opSPraak.

Hoe is volgens de panelleden het socialisme ontstaan? Van den Berg ziet het voortkomen uit het kapitalisme: "Als gevolg van de marktverhouding en de strijd in de klassenmaatschappij, gingen de arbeiders zich organiseren." Bakker wil verder terug, namelijk naar de Franse Revolutie: "Onder het motto 'vrijheid, gelijkheid, broederschap' zagen mensen dat veranderingen mogelijk waren en zetten een socialistische organisatie neer." Van Gerven zit er qua datering tussenin en verwijst naar de industrile revolutie, waar de arbeidsomstandigheden erg slecht waren: "Het gevecht over het bezit van de productiemiddelen zette zich de eeuwen erna voort."

'Socialisme' lijkt een enigszins ouderwets begrip. Vanuit de zaal wordt geopperd dat 'arbeider' tegenwoordig vervangen is door 'consument'. Daarnaast discussieert men of technische vooruitgang en globalisering het socialisme ondermijnen. Bakker meent dat de analyse van het socialisme altijd waar blijft: "Socialisme kijkt naar totaalplaatje, kapitalisme annexeert en sluit mensen uit. Sommige begrippen moet je herformuleren; gebruik de sociale media om mensen te bereiken." Van den Berg: "Globalisering is een modieus woord voor kapitalisme. De toegankelijkheid en snelheid van informatie kan ook in je voordeel werken." Van Gerven ziet dat industrie en bankwezen internationaal in plaats van nationaal zijn geworden met alle gevolgen van dien. Het is aan de politiek om beslissingen te nemen zoals het splitsen van banken in nuts en zakelijk.

Rest de vraag naar de strategie van het hedendaags socialisme. Van den Berg: "De asociale hervormingen door het bedrijfsleven zijn nu openbaard. Het socialisme moet het verzet organiseren en de werkvloer mobiliseren. Wereldwijd was de arbeidersklasse nog nooit zo groot." Van Gerven: "We moeten de verschillen tussen mensen verkleinen. De welvaartsstaat is in de tachtiger jaren ondermijnd door het individualisme; de staat werd het probleem in plaats van de oplossing. De overheid dient de publieke sector (zorg, onderwijs, veiligheid) in handen te nemen, daarna kan het bedrijfsleven worden gedemocratiseerd." Van Gerven ziet als middelen zowel de binnen- als buitenparlementaire actie en hoopt zo de sympathie voor de SP om te zetten in stemmen bij verkiezingen.