Amsterdam

In Het Financieele Dagblad van 18 augustus stellen Friso de Zeeuw en Rink Drost dat Amsterdam niet als norm gesteld moet worden voor de aanpak van de problemen op de woningmarkt. Daar kan ik eventueel nog inkomen, maar het mag er niet toe leiden dat het kabinet nog minder oog heeft voor ­Amsterdam. Het tekort aan aandacht levert nu al grote problemen op voor Amsterdam. Als gevolg van het Rijksbeleid lijkt de ongeschreven regel in Amsterdam voor woningen te zijn: 'Wat de gek ervoor geeft'. Hoogste tijd dat er een kabinet komt dat de problemen erkent van de overspannen woningmarkt in Amsterdam.

Ten eerste, Amsterdam groeit razendsnel, met meer dan 10.000 inwoners per jaar. Al decennialang trekken jonge mensen naar de grote stad en verlaten ze de stad weer bij gezinsvorming. Door de groei van de buitenlandse immigratie, als gevolg van onder andere expats en studenten, neemt de druk op de woningmarkt snel toe. Het kabinet VVD-PvdA was vooral bezig met het verkleinen van de woningcorporaties, terwijl onze stad gigantisch groeit en meer woningen nodig heeft. Ten tweede was minister Stef Blok (minister voor Wonen voor zijn overstap naar Veiligheid en Justitie) vooral te vinden in het buitenland om beleggers te interesseren, terwijl die al lang in de rij stonden voor vastgoed in Amsterdam. De waarde van vastgoed steeg de afgelopen jaren alleen maar en de woningen worden stelselmatig verhuurd aan toeristen. Deze investering rendeert aanzienlijk beter dan spaargeld op de bank. Dat is in Amsterdam volledig uit de hand gelopen en het duurde onnodig lang voordat de ministers Henk Kamp (Economische Zaken), Stef Blok en Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) de bedreigingen van toeristische verhuur via platforms zoals Airbnb ­serieus namen.

De verhuurderheffing, de heffing die corporaties moeten betalen over hun huurwoningen, is de melkkoe van ons kabinet en zorgt ervoor dat corporaties hun voorraad niet kunnen laten mee­groeien met de groei van de stad. Daardoor lopen de wachtlijsten alleen maar op. Ondertussen is er voor mensen die net iets te veel verdienen voor een sociale huurwoning nauwelijks een betaalbare marktwoning te vinden, want die hebben al gauw hogere prijzen. Waar een sociale huurwoning nog een maximale huurprijs kent van € 710, schieten de huren bij liberalisatie vaak door naar meer dan € 1500 per maand. Dat is zelfs voor een leraar met een goed midden­inkomen te veel gevraagd.

De gemeente Amsterdam heeft al veel maatregelen genomen. Zo werd met de corporaties afgesproken af dat zij zo veel als mogelijk is met het huidige Rijksbeleid toch sociale huurwoningen moeten behouden en bijbouwen. Voor nieuw te bouwen marktwoningen stelt de gemeente maximale huurprijzen en minimale vierkante meters vast. Om te zorgen dat ook mensen met lagere en gemiddelde inkomens nog in de stad kunnen wonen, gaat Amsterdam voor 80% van de nieuwbouw de prijzen vaststellen. De helft van deze woningen is bedoeld voor sociale huur en de andere helft van de betaalbare marktwoningen voor middeninkomens. Daarnaast pakken we huisjesmelkers die de regels overtreden keihard aan, we treden op tegen de uitwassen van vakantieverhuur via platforms zoals Airbnb, Wimdu en Booking.

Mooie maatregelen, maar niet voldoende om de prijsopdrijvingen te voorkomen omdat de gemeente nu op bestaande marktwoningen geen invloed heeft. Zolang de hoge huren van bestaande marktwoningen kunnen blijven stijgen, is zelfs een record aan nieuwbouw van betaalbare woningen een druppel op een gloeiende plaat.

Daarom is het nieuwe kabinet aan zet om mee te doen met de strijd van Amsterdam. Alleen dan houden we de stad betaalbaar en wordt voorkomen dat Amsterdammers in de knel komen door falend woningmarktbeleid van het Rijk. Amsterdam heeft behoefte aan beschermde huurprijzen voor middeninkomens en er zijn meer maatregelen nodig om prijsopdrijvingen via onder meer speculatie en illegale hotels tegen te gaan. Dat vereist erkenning van de bijzondere positie van Amsterdam binnen de Nederlandse woningmarkt door ofwel regionaal woningbeleid vorm te geven of door Amsterdam meer ruimte te geven om zelf beleid te maken. Alleen op die manier kunnen we Amsterdam toegankelijk houden - voor iedereen.

Laurens Ivens, SP-wethouder Wonen in Amsterdam

Dit opinieartikel verscheen 21 augustus in Het Financieele Dagblad