Amsterdam

Het aantal daklozen neemt fors toe in onze samenleving onder andere door dure woningen, lage onzekere lonen en gebrekkige zorg en opvang. Ik ben er van overtuigd dat bijna niemand dit wil, maar waarom gebeurt het dan toch?

Het makkelijkste antwoord is dat het aan de doorgeschoten individualisering in onze kapitalistische maatschappij ligt. Persoonlijke winsten blijken vaak belangrijker geacht te worden dan collectieve belangen. De sociaal-democratische oplossing van de verzorgingsstaat lijkt hier niet tegenop te kunnen. Want zodra iets geld kost, betaalt ook iemand die rekening.

Bedrijven zijn liever competitief met lage lonen dan dat ze daadwerkelijk investeren in de medewerkers. De opkomst van de meest bizarre vormen van zelfstandige medewerkers zijn hier het gevolg van. Vaak lage lonen met enorm weinig zekerheid. Terwijl de verhuurder wel de zekerheid wil dat elke maand de (hoge) huur opgehoest wordt. Een hoger (minimum)loon en meer werkzekerheid zal ongetwijfeld veel dakloosheid voorkomen. Maar welke bedrijven gaan beginnen om hier het goede voorbeeld te geven? De kapitalistische prikkels schreeuwen namelijk de andere kant op.

Dat verhuurders vaak niet bereid zijn om hun winsten te laten varen, kom ik vaak in mijn werk tegen. Als ik beleggers spreek, praten die wel over hun rendement, maar niet over de betaalbaarheid voor hun huurders. Zodra ik voorstel om een huur iets te matigen wordt er gesproken over huurderving ongeacht of de belegger nog winst maakt of niet. Zo kent onze stad nog 50.000 particuliere huurwoningen die een huur onder de 700 euro hebben en de verhuurder kan al jarenlang uit de voeten op deze manier. Toch meent het gros van de verhuurders dat het allerzins gerechtvaardigd is om bij een nieuwe verhuring een prijs boven de 1000 euro per maand te vragen. En de politiek kijkt toe en staat het toe. Bedenk eens hoeveel dakloosheid we kunnen voorkomen als ‘normale’ huren het uitgangspunt worden in plaats van zo hoog mogelijke huren.

Zolang we niets doen met het systeem waarin we leven, ben ik somber over wat de overheid gaat doen voor de daklozen. Sterker nog, de kans is groot dat nog veel meer mensen te maken krijgen met dakloosheid. In een eerste reactie van de staatssecretaris verwees hij het landelijke probleem naar de steden. Zonder dat die steden de bevoegdheid hebben om maximale huurprijzen van bestaande woningen in te voeren of minimumlonen kunnen verhogen. Steden kunnen wel daklozen beter begeleiden en opvang bieden. Maar ook daar zit weer een perverse prikkel, want hoe beter een stad dit doet, hoe meer daklozen er naar die stad komen wat tot meer kosten leidt. Tegen de achtergrond van de continue Rijksbezuinigingen op zowel gemeenten als de zorg is dat niet een heel kansrijk perspectief om lang vol te houden. Dus: kom maar door met de suggesties wat we lokaal kunnen doen: l.ivens@amsterdam.nl. Ik wil dat dit probleem hoog op de politieke agenda komt te staan zodat we echt wat kunnen veranderen.

De daklozen tonen aan dat we toe moeten naar een heel ander systeem. Niet meer gericht op individuele baten maar op onze collectieve rijkdom. Een belangrijke drijfveer voor mij om lid te zijn van de SP.