Verkiezingsprogramma 2022-2026
Hoofdstuk 1: Betaalbaar wonen in fijne buurten
De ongelijkheid in Amsterdam is te groot. Als dat érgens tot uiting komt dan is het wel rondom het onderwerp wonen. Aan de bovenkant zit er een kleine groep die het goed heeft en die almaar vermogender wordt. Beleggers die woningen hebben opgekocht en voor enorme bedragen verhuren. Makelaars en verkopers die likkebaardend toekijken hoe woningzoekenden tegen elkaar opbieden en de gekste prijzen moeten betalen voor een huis. Aan de andere kant zijn er de woningzoekenden die jaren op de wachtlijst moeten staan voor ze een keer kans maken op een huis en uit hun buurt worden verdrongen doordat alleen nog rijke mensen een huis kunnen bemachtigen. Of jonge mensen die bakken met geld betalen voor een kamer waar ze tot hun 35e moeten wonen. Kortom: rijke mensen worden via vastgoed rijker over de rug van een grote groep Amsterdammers die steeds meer moet betalen voor steeds kleinere woningen. Dit moet anders. Wonen is een mensenrecht en de dikte van je portemonnee mag niet bepalen of je in Amsterdam kan wonen.
Trots op de sociale woningbouw: geen sociale huurwoningen meer de markt op
We zijn trots op de sociale woningbouw in Amsterdam. Met dank aan de SP is het percentage woningen waar de huurprijs van gereguleerd wordt, fors uitgebreid. Tegenwoordig wordt bij 80% van de nieuwbouwwoningen de huurprijs gemaximeerd. De groep betaalbare woningen is hierdoor flink gegroeid. Naast stevig ingrijpen in de markt hebben we ook flink bijgebouwd. Sinds 2014 zijn er onder aanvoering van de SP 50.000 woningen bijgebouwd in de stad. Om de woningnood te bestrijden is doorgaan op deze weg hard nodig. We bouwen niet wat projectontwikkelaars willen, maar wat Amsterdammers nodig hebben. Dat betekent minstens 40% sociale huur en 40% aan woningen voor de middeninkomens. Door radicaal in te grijpen in de woningmarkt houden we de stad betaalbaar. We breiden de sociale woningbouw fors uit en werken zo aan volkshuisvesting voor álle Amsterdammers.
Dit betekent dat we minstens 2500 sociale huurwoningen per jaar willen bouwen. We zorgen ervoor dat hier voldoende bouwplekken voor zijn en dat corporaties voorrang krijgen om deze betaalbare woningen te bouwen. Met corporaties en investeerders maken we afspraken over de minimale grootte van deze woningen, zodat er voldoende betaalbare en ruimere woningen zijn voor bijvoorbeeld gezinnen. Ook bouwen we huurwoningen voor middeninkomens zoals leraren en verpleegkundigen. Het liefst zien we dat deze mensen ook aanspraak kunnen maken op een sociale huurwoning. Maar zolang dat niet het geval is - omdat Den Haag werkt met rigide neoliberale inkomenseisen - bouwt Amsterdam ook voldoende betaalbare woningen voor deze groep.
Er verdwijnt niet één sociale huurwoning meer naar de markt. Verkoop wordt uitgebannen. Zolang de corporaties daartoe genoodzaakt zijn vanwege de verhuurderheffing, koopt de gemeente corporatiewoningen op. Het beheer van die woningen kan worden uitbesteed. Ook willen we alle mogelijkheden benutten om sociale huurwoningen van particuliere verhuurders op te kopen, als de huur daarvan te hoog dreigt te worden.
Beleggers de stad uit
We willen dat huizen niet langer gebruikt worden als verdienmodel. We gaan beleggers op de koopmarkt maximaal tegenwerken, en ze verbieden huizen op te kopen om voor veel geld te verhuren. Zo voorkomen we dat koopwoningen voor de neus van gewone woningzoekenden worden weggekaapt (die ze vervolgens voor veel geld mogen betrekken als huurwoning). Voor bestaande beleggerswoningen moet de huurprijsbescherming worden uitgebreid om te voorkomen dat bij een verhuizing de huur door het dak gaat.
Gemengde wijken, voorrang voor buurtbewoners
Veel partijen willen goedkope woningen slopen en er dure voor terugbouwen. De SP draait het om: we moeten in bestaande wijken dure woningen goedkoper maken. Daarvoor gaan we de opkoopbescherming invoeren, maar ook is het nodig dat het Rijk snel komt met huurprijsmaximering voor bestaande huizen. In wijken met veel goedkope woningen houden we het aantal betaalbare woningen op peil. Hierbij komt er voorrang voor bewoners uit de buurt die willen doorstromen naar een beter passende woning. We zorgen dat op meer plaatsen in de stad tenminste een kwart van de nieuwe huurwoningen door middel van voorinschrijving wordt toegewezen aan inwoners uit het stadsdeel en onderzoeken of dit ook kan bij koopwoningen. We gaan dit percentage voorrang voor wijkbewoners verhogen.
We zetten de ontwikkelbuurtaanpak voort waarbij we geld van de gemeente met voorrang investeren in de buurten die het moeilijkst hebben. We verbeteren deze buurten voor de huidige bewoners, en voorkomen dat bewoners door ‘gentrificatie’ hun buurt kwijtraken.
Huurders de baas
We bieden ruim baan voor woningcoöperaties in het sociale en middeldure segment waar de bewoners zelf de eigenaar of beheerder zijn van hun woongebouw, en samen bepalen hoe bijvoorbeeld de binnentuin eruit ziet of hoe de huizen onderhouden worden. Zo maken we commerciële of grote, bureaucratische verhuurbedrijven overbodig. Dit kan door woonblokken van corporaties over te dragen aan coöperaties, of door nieuwbouwgrond exclusief te reserveren voor coöperaties. Nieuwe huizen in het middensegment worden zoveel mogelijk als coöperatie ontwikkeld.
Gezinswoningen beschermen, kamerverhuur betaalbaar: We beschermen de woningvoorraad door de quota voor verkamering in wijken te halveren. In wijken waar bewoners bovendien overlast ervaren moet ook een stop op nieuwe verkamering mogelijk worden. Bestaande vergunde situaties mogen blijven bestaan, geen huurder mag op straat worden gezet. Via door de gemeente gesubsidieerde huurdersondersteuning helpen we kamerhuurders hun recht te halen: vaak betalen ze veel meer huur dan volgens het puntenstelsel mag.
We bouwen geen penthouses en grote villa’s meer: We bouwen geen huizen die groter zijn dan 200m2. Er is woningnood, dus we moeten bouwen voor de gewone woningzoekenden en niet voor mensen die zo nodig buitengewoon veel schaarse ruimte voor zichzelf willen opeisen.
Studentenhuisvesting: Op initiatief van de SP zijn er de afgelopen jaren ruim 11.000 studenten en jongerenwoningen bijgekomen in de stad. Het tekort aan betaalbare kamers en studentenwoningen blijft echter onverminderd groot. De komende jaren blijven we daarom inzetten op tenminste 10.000 nieuwe woningen voor jongeren en studenten in Amsterdam en in de regio. Het gaat dan om permanente huisvesting voor studenten zoals de woontorens op Zeeburgereiland in Oost, maar ook om tijdelijke plekken waar studenten kunnen wonen zoals de Riekerhaven in Nieuw-West. Ook bieden we ruimte aan woningen voor jongeren zoals bij de Papaverhoek in Noord.
Terughoudend met sloop: Woningen zijn hard nodig. We gaan daarom terughoudend om met sloop. Dat kan alleen als een woning in bouwkundig zeer slechte staat is of dat er aanzienlijk meer woningen op die plek terug kunnen komen en de oude bewoners het met die plannen eens zijn. In alle gevallen moet er bij sloop minstens evenveel betaalbaar teruggebouwd worden, in aantallen woningen èn in oppervlakte.
Toeristenverhuur via B&B en Airbnb verder aan banden: Verhuur van woonruimte aan toeristen stuwt de huizenprijzen op terwijl de buren met de overlast zitten. Woningen zijn bedoeld om in te wonen en niet als verdienmodel. Op initiatief van de SP zijn er strenge regels gekomen voor Airbnb en bed and breakfast (B&B). Dit beleid werpt zijn vruchten af. Het aanbod van woningen voor toeristen op Airbnb is met driekwart gedaald. Het is onze inzet om het verbod op vakantieverhuur uit te breiden naar alle gebieden waar bewoners aangeven overlast te ervaren.
Wonen in een goed huis: Iedereen verdient een goed onderhouden woning, en de gemeente moet daarop blijven toezien. We zetten daarom het gemeentelijke programma woningkwaliteit voort. Met dat programma bestrijden we achterstallig woningonderhoud en schimmelwoningen. Waar huisbazen weigeren mee te werken neemt de gemeente het beheer van de woning over. Bij grootschalige renovaties hebben bewoners recht op inspraak en moet minimaal 70% van de huurders de plannen steunen. We maken afspraken met corporaties dat op enkele uitzonderingen na, alle sociale huurwoningen binnen enkele jaren mechanische ventilatie hebben en dubbel glas.
Vaste huurcontracten: We gaan de wildgroei aan tijdelijke huurcontracten tegen. Verhuurders die een tijdelijk huurcontract verstrekken, zouden er medeverantwoordelijk voor moeten zijn dat de huurder aan het einde van het contract weer een geschikte woning kan betrekken.
Zorgen over nieuwbouw in Noord: Verschillende actiegroepen maken zich zorgen over de gevolgen van nieuwbouwplannen op de leefbaarheid in Noord. Er zijn zorgen over het verdwijnen van groen, het toenemen van verkeer en het verdwijnen van de rust en ruimte in Noord. Zittende bewoners vragen zich terecht af wanneer hun huizen eindelijk eens worden opgeknapt en of er nog betaalbare woningen voor hun kinderen worden bijgebouwd. Deze zorgen zijn terecht. Nieuwbouwplannen moeten daarom in samenspraak met Noorderlingen worden ontwikkeld. Ook moet voorkomen worden dat in wijken met veel nieuwbouw de aanpak van achterstallig onderhoud achterblijft. Dat doen we door afspraken te maken met corporaties over het versnellen van onderhoudsplannen.
Meer rolstoelwoningen: De wachtlijst voor betaalbare rolstoeltoegankelijke woningen is enorm lang. Door in te zetten op nieuwbouw én creatieve oplossingen te organiseren via verbouwingen in de bestaande bouw, moeten we het tekort snel aanpakken en wegwerken. Het feit dat je in een rolstoel zit mag er niet toe leiden dat je nog eens extra de pineut bent bij het zoeken van een plek om te wonen. Rolstoelwoningen mogen niet meer worden verkocht door woningcorporaties.
Huisjesmelkers aanpakken: Particuliere verhuurders die een loopje nemen met de volkshuisvesting door bijvoorbeeld te hoge huren (op basis van wat een redelijke huurprijs zou zijn voor alle woningen) of achterstallig onderhoud worden door de gemeente actief tegengewerkt. We voeren een verhuurvergunning in, waardoor we huisjesmelkers kunnen weren.
Grond in gemeenschappelijke handen: De gemeente blijft eigenaar van de grond in Amsterdam, gemeentelijke grond wordt niet verkocht.
Discriminatie woningmarkt uitbannen: Het is onacceptabel dat verhuurders menen te kunnen discrimineren bij het zoeken van een bewoner van hun pand, maar toch blijkt elke keer weer uit onderzoek dat het vaak gebeurt. Verhuurders die zich hier vaker schuldig aan maken verbieden we om nog woningen te verhuren.
Leegstand aanpakken, kraakverbod opheffen en vastgoedbazen zoals Blackstone onteigenen: We maken maximaal gebruik van de mogelijkheden om leegstand van woonruimte te beboeten en aan te pakken. Daarom breiden we de handhaving uit. Er is geen enkele reden om een woning langer dan een paar maanden te laten leegstaan als een oude bewoner is vertrokken. In Den Haag pleiten we voor meer wetgeving om leegstand aan te pakken en wetgeving om vastgoedbazen zoals Blackstone te kunnen onteigenen. Ook maken we ons in Den Haag sterk voor het opheffen van het kraakverbod.
Verbod op tweede woning: zo lang er zoveel mensen zijn zónder woning, is het nergens voor nodig dat er mensen zijn die een tweede woning hebben in Amsterdam, een pied-à-terre. We verbieden het hebben van een tweede woning in Amsterdam waar niemand hoofdverblijf heeft, zodat al deze woningen beschikbaar komen voor woningzoekenden.
Woningen verduurzamen: woningen die slecht geïsoleerd zijn moeten snel aangepakt worden. Verhuurders krijgen pas nieuwe bouwlocaties als ze aangeven hoe ze ook alle woningen met een slechte woningkwaliteit aanpakken.
‘Huisje klaar, straatje klaar’: We knappen tegelijk met het opknappen van woningen ook de woonbuurten op. Mensen moeten zich niet alleen in hun huis thuis voelen, maar ook in hun buurt.
Ontwikkelbuurten vooruit helpen: in onze rijke stad zijn ook nog teveel wijken waar die rijkdom niet gevoeld wordt. We zetten een volgende stap in de aanpak van de Ontwikkelbuurten. We gaan met prioriteit hier het gemeentelijke geld uitgeven. De openbare ruimte, speeltuinen, parken en sportvelden worden hier de beste van Amsterdam. Daarnaast zorgen we dat in deze wijken beduidend meer sociale voorzieningen als wijkcentra, werkloketten en schuldhulpverlening is.
