Verkiezingsprogramma 2022-2026
Hoofdstuk 3: Een aanvalsplan tegen 'ziekmakende ongelijkheid'
Uit landelijke cijfers weten we dat lager opgeleiden zes jaar eerder doodgaan dan hoger opgeleiden. Mensen met een theoretische opleiding leven aanzienlijk langer in goede gezondheid dan praktisch opgeleiden. De coronacrisis zet de grote gezondheidsverschillen tussen Amsterdammers terug in de schijnwerpers. Amsterdammers met een migratieachtergrond en een laag inkomen belanden vaker in het ziekenhuis met corona dan andere Amsterdammers. Inwoners uit Noord, Nieuw-West en Zuidoost ‘met een lager inkomen en minder opleiding’ lijden vaker aan chronische ziekten, stress en andere gezondheidsklachten.
In een wijk als Slotervaart ligt het percentage Amsterdammers dat lijdt aan een chronische ziekte als diabetes vier keer zo hoog als het aantal inwoners met suikerziekte in stadsdeel Centrum. In de Waterlandpleinbuurt en omgeving in stadsdeel Noord komen hart- en vaatziekten bijna twee keer zo vaak voor als in de rest van Amsterdam. En inwoners van de Bijlmer of Osdorp hebben dubbel zo vaak last van ‘ernstige psychische klachten’ in vergelijking met Amsterdammers uit Oud-Zuid.
Overgewicht en obesitas komen bij jongeren in buurten als Geuzenveld en Osdorp bijna twee keer zo vaak voor dan bij jongeren uit Oud-Zuid of Buitenveldert. Onderzoek van de GGD laat zien dat basisschoolkinderen uit de Vogelbuurt in Noord of Bos en Lommer in West mentaal opvallend vaak minder goed in hun vel zitten dan leeftijdsgenootjes uit Oud-Zuid of het Centrum.
Dat de plek waar je opgroeit in Amsterdam van grote invloed is op je gezondheid wordt nog het meest duidelijk door cijfers over de kans op ziekte en sterfte bij geboorte. De kans op ziekte of sterfte bij de geboorte is in de stadsdelen Nieuw-West, Noord en Zuidoost aanzienlijk hoger dan in de rest van Nederland. In Zuidoost is de kans op overlijden bij geboorte zelfs twee keer zo groot.
Aanvalsplan in de buurt tegen ‘ziekmakende ongelijkheid’
Iedere Amsterdammer moet gezond oud kunnen worden, ongeacht afkomst, werk of opleiding. Het is onaanvaardbaar dat onze Amsterdamse schoonmakers, postbezorgers, vuilnismannen en andere ‘onmisbaren’ eerder doodgaan en minder gezonde levensjaren voor de boeg hebben door sociaaleconomische ongelijkheid. Daarom gaat Amsterdam samen met de Buurtteams, de GGD en andere betrokkenen een aanvalsplan lanceren tegen ‘ziekmakende ongelijkheid.’ Omdat veel gezondheidsproblemen voortkomen uit omstandigheden als slechte huisvesting, schuldenproblematiek en werkloosheid, richten we ons niet alleen op preventie, maar ook op het bestrijden van sociaaleconomische ongelijkheid.
Naar het idee van de Ontwikkelbuurtenaanpak selecteren we kwetsbare buurten in Nieuw-West, Noord en Zuidoost waar we met voorrang investeren in preventie en gezondheid. We maken een aanvalsplan toegespitst op de wijk. Zo kan het bereik van het Jeugdsportfonds in de Bijlmer worden vergroot om meer jongeren de kans te geven om te sporten. In een wijk als Geuzenveld/Slotermeer kan met de aanpak van achterstallig onderhoud en schimmelwoningen veel stress over de woonsituatie worden weggenomen. Huurders verdienen het te leven in gezonde huizen. Minimaregelingen waar ouders met een kleine beurs aanspraak kunnen maken op schoollaptops of een vergoeding voor diplomazwemmen worden uitgebreid.
Op het gebied van preventie maken we onder andere extra geld vrij voor een programma als De eerste 1000 dagen aanpak, waarbij we ouders van pasgeboren kinderen uit kwetsbare buurten bijstaan. Een programma als de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht wordt uitgebreid.
Een stedelijke thuiszorgorganisatie
Iedere Amsterdammer heeft recht op goede zorg. Daarom halen we de marktwerking uit de zorg en brengen de zorg terug in publieke handen. De afgelopen periode zijn de eerste stappen gezet met het afschaffen van de marktwerking door zorgcoöperaties op te richten. Niet ‘de manager, de winst of de kloktijd’ moeten bepalen hoeveel zorg een Amsterdammer krijgt. De macht moet weer terug in handen van de zorgprofessionals en de cliënten.
De komende jaren schaffen we de marktwerking werkelijk af. We vervangen alle commerciële thuiszorgaanbieders in Amsterdam door één stedelijke thuiszorgorganisatie voor hulp bij het huishouden. Deze zet zich in voor meer ondersteuning van oude, zieke en kwetsbare Amsterdammers die nog thuis wonen. Goede thuiszorg in de wijk, baanbehoud en goede arbeidsvoorwaarden voor het thuiszorgpersoneel gaan daarbij hand in hand.
Amsterdamse hulpmiddelencentrale
Niet alleen in de thuiszorg en de hulp bij huishouden maar ook in de hulpmiddelenzorg stoppen we met marktwerking. Het recente faillissement van hulpmiddelenleverancier HMC laat zien dat de markt faalt. Doordat de zorgonderneming failliet ging, moesten kwetsbare mensen lang wachten op reparatie of levering van hun scootmobiel, rolstoel of driewielfiets. Daarom gaan we ook de hulpmiddelenzorg terugbrengen in publieke handen en richten we een Amsterdamse hulpmiddelencentrale op. De Amsterdamse ROC’s leiden jongeren op die bij deze organisaties aan de slag gaan.
Zorgbuurthuizen in Amsterdam
Het kabinet Rutte-Asscher heeft een aantal jaar geleden besloten dat de verzorgingshuizen dicht moesten en ouderen langer thuis moeten blijven wonen. Veel verzorgingshuizen zijn gesloten en verdwenen. Denk aan Bernardus aan de Marnixstraat of het Willem Drees verpleeghuis in Oost. Nu de verzorgingshuizen er niet meer zijn, zien veel mensen in dat dit een foute keuze is geweest. Veel ouderen willen of kunnen helemaal niet zelfstandig thuis wonen en wonen liever in een beschermde omgeving. Maar nu hebben deze ouderen geen keuze meer. Zij kunnen nu alleen nog naar het verpleeghuis als het écht niet meer gaat, of naar een zorginstelling waar ze flink voor moeten bijbetalen.
We geven Amsterdamse ouderen daarom weer de mogelijkheid om samen oud te worden in het zorgbuurthuis, een kleinschalige woonvorm waarbij ouderen van hun oude dag kunnen genieten in hun eigen buurt. Vast personeel en vaste gezichten maken de zorg persoonlijk. Een plek in het zorgbuurthuis is niet afhankelijk van de dikte van je portemonnee, maar betaalbaar voor iedereen. Zorgbuurthuizen worden publiek gefinancierd. Want iedereen heeft recht om in de eigen buurt, met het vertrouwde sociale netwerk oud te kunnen worden.
Huisartsenzorg in de buurt: Door de gekte op de vastgoedmarkt is het voor huisartsen en andere zorgverleners steeds moeilijker om voldoende en betaalbare praktijkruimten te huren Daarom gaat Amsterdam als gemeente de huisvesting van huisartsen actief ter hand nemen. We helpen en faciliteren huisartsen bij het vinden van betaalbare praktijkruimten.
Goede mondzorg voor ieder kind: Voor tienduizenden Amsterdamse kinderen is het nog altijd niet vanzelfsprekend dat ze voor de controle van hun (melk)gebit een tandarts zien. Daarom blijven we het goede werk van Jeugdtandverzorging Amsterdam die jaarlijks zo’n 170 basisscholen bezoekt ondersteunen. Goede mondzorg moet voor ieder kind vanzelfsprekend zijn.
Bewegen op school: Goed bewegingsonderwijs is belangrijk. We blijven daarom investeren in vakleerkrachten voor gymles op de basisschool. Daarnaast trekken we flink wat geld uit voor het opknappen en verbeteren van gymzalen bij scholen. Ieder Amsterdammertje moet veilig leren zwemmen, daarom blijft de gemeente gratis schoolzwemmen organiseren.
Bescherm de spoedeisende hulp: De afgelopen jaren is er stevig bezuinigd op de spoedeisende hulp in Amsterdam, waardoor ambulances soms niet terecht kunnen bij een ziekenhuis. Dat is onbestaanbaar. Er mogen geen spoedeisende hulpposten meer uit Amsterdam verdwijnen. Als een spoedeisende hulppost toch dreigt te verdwijnen dan grijpt het stadsbestuur in.
Transgenderzorg: Amsterdam maakt zich bij het Rijk en betrokken partijen als Amsterdam UMC en zorgverzekeraars hard voor toegankelijke en goede transgenderzorg.
Steun voor initiatieven uit de buurt: We stimuleren maatschappelijke initiatieven uit de buurt. Zo kunnen daklozen in de Haarlemmerbuurt die het groen verzorgen en de straten schoonhouden gecontracteerd worden door gemeente. Geen onbetaalde dagbesteding maar werk dat door iedereen gewaardeerd wordt en een opstapje kan zijn naar ander regulier werk.
Waardering voor mantelzorgers: Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde voor de samenleving. Ze krijgen en verdienen meer waardering in materiële en financiële zin.
Sporten met een beperking: De uitleenservice voor mensen met een beperking die een hulpmiddel nodig hebben zoals een handbike of een sportrolstoel wordt uitgebreid. Ook zet Amsterdam zich in om sportevenementen voor mensen met een beperking naar de stad te halen als stimulans en inspiratie voor de gehandicaptensport.
Midzomer Mokum: Het Midzomer Mokum programma, speciaal in het leven geroepen in coronatijd, blijven we ook ‘na de coronatijd’ organiseren.
Alle jongeren en kinderen verdienen een fijne zomervakantie en kunnen daarom gratis meedoen aan allerlei cultuur, sport en spelactiviteiten.
